Monday, October 20, 2008

Επιστημονικός ταλιμπανισμός

Άλλο ένα κρύο πιάτο από την παρατεταμένη ραστώνη του καλοκαιριού. Διαβάστε στην "Καθημερινή" της 15-08-2008:

"Αποσύρεται έρευνα που ενοχοποιεί τα κινητά

Καταδικαστική ήταν η απόφαση του Συμβουλίου Επιστημονικής Ηθικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Βιέννης για την έρευνα REFLEX, η οποία ενοχοποιούσε την ηλεκτρομαγνητική ενέργεια των κινητών τηλεφώνων για επίδραση στο DNA του ανθρώπου. Ύστερα από συνεδρίαση του Συμβουλίου στα τέλη Ιουλίου, ο υπεύθυνος καθηγητής Χιούγκο Ρούντιγκερ αποδέχτηκε να αποσύρει τα συμπεράσματα της έρευνας που είχε δημοσιεύσει ο ίδιος μαζί με συνεργάτες του.

Η εξέλιξη του θέματος όμως πιθανολογείται να έχει και συνέχεια καθώς αναμένεται να εξετασθεί η εγκυρότητα και άλλων συμπερασμάτων της έρευνας REFLEX που είχε δημοσιεύσει στο παρελθόν ο καθηγητής Ρούντιγκερ και η ομάδα του.

Η εν λόγω έρευνα είχε στόχο να μελετήσει την επίδραση που ασκεί η ακτινοβολία που εκπέμπουν τα κινητά τηλέφωνα στο DNA ορισμένων τύπων κυττάρων και τα συμπεράσματα της είχαν λάβει μεγάλη δημοσιότητα. Σύμφωνα με το έγκυρο Γερμανικό περιοδικό Der Spiegel, αλλά και τις καταγγελίες επιστημόνων από το Πανεπιστήμιο της Βρέμης, η επιστημονική ομάδα του καθηγητή Ρούντιγκερ στήριξε τα συμπεράσματα της σε αποτελέσματα ερευνήτριας τα οποία αποδείχτηκαν λανθασμένα. Σύμφωνα με το γερμανικό και αυστριακό τύπο, η ερευνήτρια και συγγραφέας των μελετών της ομάδας παραποιούσε τα αποτελέσματα της έρευνας προκειμένου να καταλήγει σε συγκεκριμένα συμπεράσματα που καταδίκαζαν τα κινητά τηλέφωνα.

Η έρευνα REFLEX αποτελούσε για καιρό σημαντικό επιχείρημα εκείνων των επιστημόνων που εκφράζουν σκεπτικισμό αναφορικά με τις συνέπειες των κινητών στην υγεία, καθώς παρουσίαζε στοιχεία που τα ενοχοποιούσαν για την επίδραση της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στον ανθρώπινο οργανισμό".




Η υφήλιος έχει γεμίσει από φανατικούς διαφόρων τύπων, ειδών και αποχρώσεων. Έχει ανάγκη και από επιστήμονες-ταλιμπάν, που δεν διστάζουν να παραποιήσουν τα αποτελέσματα της ίδιας τους της έρευνας για να καταλήξουν στις προσχηματισμένες τους ιδέες γι' αυτό που ερευνούν;

H παραποίηση στην συγκεκριμένη περίπτωση έγινε άραγε για λόγους φιλοδοξίας και επιστημονικού γοήτρου, από φόβο ότι τα πραγματικά αποτελέσματα θα έβλαπταν την φήμη της συγκεκριμένης ερευνήτριας ως επιστήμονος; Ή ίσως (αυθαίρετη ικασία μου) γιατί θα διέψευδαν την προσχηματισμένη εντύπωσή της για την βλαπτική επίδραση των κινητών τηλεφώνων;

Τα κινητά μπορεί να βλάπτουν τελικά ή να μην βλάπτουν (ή να βλάπτουν κατά περίπτωση). Ο αφανάτιστος άνθρωπος κάνει όσο μπορεί συνετή χρήση και περιμένει τα αποτελέσματα των ερευνών σε βάθος χρόνου. Και βέβαια δεν ευελπιστεί να αντλήσει ικανοποίηση από τυχόν επιβεβαίωση της βλαπτικής τους δράσης, ούτε θα αισθανθεί ματαίωση αν τυχόν οι υποψίες για βλαπτική δράση αποδειχθούν αβάσιμες. Φοβάμαι όμως ότι όλοι αυτοί που λυσσομανάνε για να απομακρυνθούν οι κεραίες από τον αστικό ιστό, ενώ δεν περιορίζουν την ατομική χρήση του κινητού (δεν καταλαβαίνουν οι δόλιοι ότι όσο λιγότερες οι κεραίες τόσο μεγαλύτερη η κατ' άτομο αντινοβόληση!) θα απογοητευθούν σφόδρα αν κάποια μέρα οι φόβοι για βλάβες από τα κινητά αποδειχθούν υπερβολικοί.

10 comments:

Univers said...

Στην κατηγορία των ταλιμπάν της κινητής τηλεφωνίας κατατάσσω και όσους αναπαράγουν και διακινούν διάφορες επιστημονικοφανείς τερατολογίες στο διαδίκτυο σχετικά με "αποδεδειγμένες" τρομακτικές βλαπτικές δράσεις των κινητών.

Θυμίζουν τα κωμικά e-mails για τις παντοειδείς καταστροφές που φέρεται ότι προκαλεί στον οργανισμό η Coca-Cola, με θορυβωδέστερη "απόδειξη" την διάλυση νομίσματος που θα τοποθετηθεί σε ποτήρι με Coca-Cola μέσα σε λίγα λεπτά...

Anonymous said...

κλοπιτι-κλοπ, ντέι ψαρή, ντέι ντορή

:-pppppp


επί του θέματος (κι ας βγάλει ο καθένας τα συμπεράσματά του):


το 1998 δούλευα σε μία εταιρία κινητής τηλεφωνίας. Με προσέγγισε μία κυρία, παραγωγός διαφήμισης σε κάποιο περιοδικό, να της δώσω διαφήμιση. Το sales pitch της ήταν:

"Θα σας δώσουμε αποκλειστικότητα (δηλ. δε θα έχει άλλο διαφημιζόμενο από το δικό σας δίκτυο)" και "θα έχουμε ένα άρθρο ενυπόγραφο από γιατρό που θα διαβεβαιώνει ότι ΔΕΝ υπάρχουν κίνδυνοι από τη χρήση κινητών".

Univers said...

Αγαπητέ ακροβολιστή,

Είμαι και εγώ εξαιρετικά καχύποπτος απέναντι σε αυτό το παγκόσμιο πείραμα που γίνεται τα τελευταία 10-14 χρόνια, με μαζική έκθεση πληθυσμού σε ακτινοβολία της οποίας την ενδεχόμενη βλαπτική δράση δεν έχουμε διερευνήσει επαρκώς. Και δεν αμφιβάλλω ότι οι ιδιωτικές εταιρείες που διακινούν το προϊόν θα κάνουν τα αδύνατα δυνατά για να αποσπάσουν την προσοχή των χρηστών από το ενδεχόμενο να αποδειχθεί ότι βλαπτικές επιδράσεις της εν λόγω ακτινοβολίας πράγματι υπάρχουν.

Όμως εδώ στην Ελλάδα (πιθανώς και αλλού) συνέβη το παράδοξο να έχουμε μετατοπίσει όλη την ευθύνη και την καχυποψία στις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας και να μην εστιάζουμε καθόλου στην δική μας ατομική ευθύνη. Επί παραδείγματι, γίνεται αγώνας ολόκληρος να "ξεστηθούν" κεραίες από τον αστικό ιστό, προκειμένου υποτίθεται να μειωθεί η επιβάρυνσή μας, ενώ είναι γνωστό και στοιχειώδες (τουλάχιστον για τους έχοντες θετικό προσανατολισμό στις σπουδές τους) ότι το "λιγότερες κεραίες" μεταφράζεται σε περισσότερη ακτινοβολία. Και αυτό διότι η κύρια πηγή ακτινοβόλησής μας δεν είναι οι κεραίες αλλά οι συσκευές, αφού είναι πολύ κοντά μας. Όσο αραιώνουν οι κεραίες τόσο αυξάνεται το σήμα που εκπέμπουν τα κινητά κατά τις κλήσεις, για να τα "ακούσουν" οι κεραίες, και άρα τόσο μεγαλύτερη η επιβάρυνσή μας.

Συνηθέστερα δε, οι "αγωνιστές" υπέρ μείωσης των κεραιών και όλοι οι εν γένει ανησυχούντες δεν κάνουν τίποτε για να μειώσουν τις κλήσεις τους. Και συνεχίζουν να καλούν και από τα τούνελ του Μετρό στην Αθήνα, όταν το σήμα είναι πολύ αδύνατο και η εκπομπή του κινητού η μέγιστη δυνατή! Βλέπεις, η χρήση του κινητού είναι ατομικό δικαίωμα, και ως τέτοιο είναι ιερό στον δυτικό πολιτισμό, πολιτισμό που αποθέωσε τα ατομικά δικαιώματα. Ενώ οι κεραίες είναι ιδιοκτησία "σκοτεινών" εταιρειών, "καταχθόνιων κερδοσκόπων" κοκ. Πρόκειται για την ίδια λογική, κατά την γνώμη μου, που αθωώνει τους δανειολήπτες διακοποδανείων, ως ασκούντες αναφαίρετο ατομικό δικαίωμα, αλλά καταδικάζει τις χορηγούς τράπεζες, ως "ρουφήχτρες του αιμάτου του λαού". Υπάρχει δηλ. κατά την γνώμη μου ιδεολογικό πλαίσιο πίσω από τον φανατισμό κατά των κινητών, γι' αυτό και μίλησα για επιστημονικό ταλιμπανισμό, όταν αυτός πλήττει και επιστήμονες.

Univers said...

Παρεμπιπτόντως, στο άρθρο αυτό της euro2day γίνεται λόγος για συμφωνία Αλογοσκούφη - Τραπεζών περί της περαιτέρω στήριξης της πιστωτικής επέκτασης των τραπεζών στην Ελλάδα. Δεν βλέπω όμως να γίνεται λόγος για στροφή της κεφαλαιακής πίστης προς την επιχειρηματικότητα σε σχέση με την κατανάλωση.

Θα μου πείτε "το ένα θέλει το άλλο", αλλά νομίζω με βάση τα όσα έχω εκθέσει πρόσφατα ότι η επέκταση της επιχειρηματικότητας πρέπει να προηγείται της κατανάλωσης σε μία υγιή οικονομία.

Odysseas said...

Καλημέρα Univers,

δυστυχώς αυτό που περιγράφεις συμβαίνει, αλλά θέλω να πιστεύω σε μικρή κλίμακα. Οι διαδικασίες κρίσης των προς δημοσίευση άρθρων είναι αρκετά σοβαρές. Βέβαια και τα επιστημονικά περιοδικά επιχειρήσεις είναι και όσο περισσότερα άρθρα δημοσιεύονται τόσο πιο πολλά λεφτά βγάζουν.

Τα μεγάλα και σοβαρά περιοδικά καταλαβαίνουν πως αν η ποιότητα των άρθρων δεν είναι υψηλή θα χάσουνε το κύρος τους (και θα πέσουν οι πωλήσεις τους). Το πρόβλημα είναι πως έχουν αρχίσει να ξεφυτρώνουν πολλά νέα περιοδικά που στην προσπάθειά τους να να πάρουν ένα κομμάτι της πίττας δημοσιεύουν άρθρα πολλές φορές αμφίβολης ποιότητας...

Και φυσικά, ακόμα και σοβαρά περιοδικά δε μπορούν να ελέγξουν πάντα αν τα αποτελέσματα μιας έρευνας είναι πραγματικά ή όχι. Αυτοί όμως που παραποιούν τα ίδια τους τα αποτελέσματα κάποια στιγμή θα κάνουν την απροσεξία και θα πιαστούν, όπως έγινε και στην περίπτωση που περιγράφεις ή πριν μερικά χρόνια με κάποιον Κορεάτη που ισχυριζόταν πως έχει προχωρήσει πολύ την έρευνα της κλωνοποίησης.

Unknown said...

Όταν ο Παστέρ ανεκάλυψε την μέθοδο αποστειρώσεως που φέρει το όνομά του διαπρεπείς γιατροί που (επειδή δεν έβλεπαν τα μικρόβια) πίστευαν ότι δεν υπήρχαν για να γελοιοποιήσουν τον Παστέρ και την μέθοδό του προ των εγχειρήσεων έρριχναν τα εργαλεία τους στο δάπεδο και τα πατούσαν και μετά εγχείριζαν.
Σήμερα πολλοί πολεμάνε τα μεταλλαγμένα γεωργικά προϊόντα αποδίδοντας του μύρια όσα κακά. Εχουν δίκαιο όπως ο Παστέρ; Αλλά από την άλλη πλευρά χωρίς την Χημεία θα υπήρχαν τα σημερινά φάρμακα;
Και ποιός εγνώριζε κατά την πρώτη χρήση των χημικών φαρμάκων τις τρομερές βλαπτικές συνέπειες που ίσως θα μπορούσαν να έχουν στο μέλλον;
Το ίδιο και με τα κινητά τηλέφωνα.

Και Είναι¨"ιόντα ην

Univers said...

@ odysseas:

Σωστή η παρατήρησή σου για την πληθώρα εργασιών που ψάχνουν να βρουν δρόμο για να δημοσιευθούν. Αυτή η "λύσσα" για δημοσίευση (που πέρα από το επιστημονικό γόητρο είναι και αποτέλεσμα του γεγονότος ότι δημοσιεύσεις - όπως και διδακτορικά - ζητώνται παντού σήμερα, από την κρίση για μία έδρα καθηγητή μέχρι σχεδόν και την πρόσληψη σε μια θέση κλητήρα) οδηγεί σε έκτροπα. Διαβάζω σε μερικά περιοδικά του αντικειμένου μου δημοσιεύσεις που δεν είναι καν στοιχειωδώς ορθά συνταγμένες. Η συντακτική ομάδα του περιοδικού δεν έκανε τον κόπο καν να ελέγξει "φιλολογικά" το κείμενο. Φυσικά μιλάω για στοιχειώδη πράγματα όχι λεπτομέρειες, για ασυνταξίες που σε εμποδίζουν να βγάλεις νόημα.

Από την άλλη μεριά, τα μεγάλης αναγνώρισης και αναγνωσιμότητας περιοδικά καμιά φορά εφαρμόζουν και "πολιτική" στις δημοσιεύσεις. Έχω δει πχ. στον κλάδο μου αμερικανικά περιοδικά να δημοσιεύουν με ευκολία άρθρα από την Κίνα ενώ, με προφάσεις, δεν δέχονται ευρωπαϊκά άρθρα καλύτερης τεκμηρίωσης.

........................

@ χριστοσ βαρδακασ:

Νομίζω ότι σήμερα θέλουμε και, λογικά, διεκδικούμε την τεχνολογική πρόοδο με τις μέγιστες των εξασφαλίσεων. Απόλυτη εξάλειψη του κινδύνου δεν μπορεί να υπάρξει (πχ. στον νέο επιταχυντή του CERN μερικοί υποστηρίζουν ότι είναι - έστω και λίγο - πιθανό να δημιουργηθεί μία μικρή μαύρη τρύπα που θα καταπιεί τη Γη!). Αλλά δεν είναι δυνατόν και να γίνει ανεκτή μία απόκρυψη στοιχείων που θα έδειχναν τεκμηριωμένα πρόκληση βλαβών από μία νέα τεχνολογία. Αλλά βέβαια δεν μπορεί να εννοηθεί και το αντίστροφο, επιστήμονες - ακτιβιστές που έχουν πειστεί περί ενός θέματος προτού καν το αποδείξουν και προσπαθούν να "προσαρμόσουν" τα δεδομένα των ερευνών ώστε να τους "βγει" το συμπέρασμα.

Το θέμα των μεταλλαγμένων είναι κατά την γνώμη μου ένας άλλος τομέας όπου κυριαρχούν ο ακτιβισμός, οι εντυπώσεις και όχι η ουσία. Γίνεται απίστευτος θόρυβος για κάτι για το οποίο δεν υπάρχει η ελάχιστη απόδειξη...

Anonymous said...

On other news,


άλλου είδους ταλιμπάν, αθλητικοί... ο παππούς μου θα πάει στο γήπεδο σήμερα. Ελπίζω να ντυθεί καλά μη πάθει κανένα πνευμονικό οίδημα και χάσουμε τη σύνταξη.

Προσευχηθείτε να πάει καλά το απιχνίδι σήμερα. Γιατί αν στραβώσει, και γλιτώσει το εγκεφαλικό, τον βλέπω να μας παίρνει στο κυνήγι με το πι.

Patsman said...

Όπως μου είπε ένας μεγαλύτερος: "Μη βάζεις, ρε παιδί μου, το ρημάδι το κινητό στην τσέπη! Ποιος ξέρει, σε λίγα χρόνια, τι κακό θα πάθει το πουλί σου!"

Να πω την αλήθεια, δεν σταμάτησα να βάζω το κινητό στην τσέπη. Αλλά αυτή η σκέψη είναι ενδεικτική της τρομολαγνείας που επικρατεί στην εποχή μας.

Όσο γι' αυτό που είπες, univers, σχετικά με την Coca-Cola, το εν λόγω e-mail λέει και πολλές αλήθειες - ανάμεσα σε κάποια υπερβολικά ψεύδη. Ποιος δεν έχει δοκιμάσει, άλλωστε, να αποφράξει το νεροχύτη με τη χρήση της σαν tuboflo!

Univers said...

... και το γαστρικό (υδροχλωρικό) οξύ είναι εξαιρετικά καυστικό και διαβρωτικό για τα μέταλλα, και όμως το στομάχι μας είναι απόλυτα εξοικειωμένο μαζί του.

Η Coca-Cola είναι ελαφρά αλκαλική, κάτι που βοηθά και στην βαρυστομαχιά: ανεβάζει το pH του περιεχομένου του στομάχου και επιτρέπει την πιο γρήγορη προώθησή του προς το έντερο.
Δρα δη. όπως η σόδα.

Η μόνη αποδεδειγμένη παρενέργεια της Coca-Cola (και αυτή σε μεγάλες δόσεις) είναι ταχυκαρδία και διέγερση από την καφεΐνη που περιέχει.