Εις εν Ελλάδι οιωνός άριστος,...

...η ήσσων προσπάθεια!

(Αλλιώς: Απονομή του αριστείου της ανοικτής παλάμης από την ελληνική διαδικτυακή κοινωνία στους πρωτεύσαντες...)

Στην δικτυακή ελληνική πύλη in.gr μου ζητήθηκε να τοποθετηθώ ως αναγνώστης στο εξής:

"Επιδοτεί η Πολιτεία την αγορά υπολογιστή από αριστούχους μαθητές / φοιτητές. Τι γνώμη έχετε;"

Οι απαντήσεις ποσοστιαία κατατασσόταν ως ακολούθως, μετά την ολοκλήρωση αυτού του άτυπου διαδικτυα-κού «δημοψηφίσματος»:

Όχι πως εξεπλάγην από την κα-τανομή των απαντήσεων. Βέβαια, μπορεί να αντιτείνει κανείς ότι το αναγνωστικό κοινό αυτής της πύλης δεν αντιπροσωπεύει το σύνολο των πολιτών (και ότι, αντίθετα, είναι συγκεκριμένου πολιτικού “profile” και κοινωνικών αντιλήψεων), ότι από απόψεως μεθοδολογίας δεν πρόκειται για έγκυρη δημοσκόπηση κοκ.

Παρά τις εύλογες ενστάσεις, παραμένει ωστόσο γεγονός ότι μόλις ένα 34.09% των όσων έδωσαν την γνώμη τους συντάσσονται με την φιλοσοφία της πριμοδότησης του αριστεύσαντος φοιτητή / μα-θητή. Αντιθέτως, ένα ογκωδέστατο 56% (20.79%+35.21%) γνωμοδοτεί κατά τρόπο αντιδιαμετρικώς α-ντίθετο, φρονώντας ότι ή οι υπολογιστές θα έπρεπε να χαρίζονται ως αντιστάθμισμα για πραγματικές ή φανταστικές κοινωνικές ανισότητες ή το κράτος – "πατερούλης" θα έπρεπε να έχει (διά των ανεξάντλητων πόρων του) την ευχέρεια να μοιράζει υπολογιστές στους πάντες. (Δεν μπορεί, βέβαια, κανείς να εικάσει τις αντιλήψεις του 9.39% που θεωρεί ότι, γενικώς, άλλες προτεραιότητες θα έπρεπε να είχαν προταθεί, αλλά μετά βεβαιότητος δεν διάκειται φιλικά προς το μέτρο).

Η πριμοδότηση και η επιβράβευση των αρίστων είναι, λοιπόν, κατά τις βουλές των ψηφισάντων, ελάσσονος σημασίας για το μέλλον του έθνους. Προέχει η άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων και η εξασφάλιση κλίματος ΜΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ, η εμπέδωση της ιδέας ότι ο καλύτερος (με τις μεθόδους αξιολόγησης που διαθέτουμε, εν πάσει περιπτώσει) δεν θα τύχει και καλύτερης τύχης ή ευνοϊκής μεταχείρισης...

Η δική μου άποψη είναι ότι η ελληνική κοινωνία έχει μετασχηματισθεί σε μια κοινωνία βαθύτατα σοσιαλιστική. Δεν πιστεύει στον ανταγωνισμό, δεν πιστεύει στην επιβράβευση της προσπάθειας, δεν πιστεύει στην προώθηση του ταλέντου και την διάκριση των καλύτερων σε κάθε τομέα. Τον άριστο τον κοιτάζει με καχυποψία και μίσος. Μπορεί να τον χρειάζεται και να τον εκμεταλλεύεται κατά περίπτωση, αλλά με κακία αναζητεί επίμονα πίσω από τα πρωτεία του υπαρκτές ή ανύπαρκτες συνθήκες που του εξασφάλισαν προνομιακή μεταχείριση έναντι συμπολιτών του στην πορεία της ανάδειξής του. Σαν να ακούω το μέσο Έλληνα να λέει: «Και εγώ μπορούσα να επιτύχω τα ίδια, δεν με άφησε η κακούργα η κοινωνία!»

Ανισότητες υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν. Άλλοι πιστεύουν ότι ο ανταγωνισμός είναι κινητήρια δύναμη προόδου, άλλοι ότι είναι απάνθρωπος αλλά (φευ) απαραίτητος και μερικοί ότι είναι όχι μόνον απάνθρωπος αλλά και επιζήμιος. Προσωπικά ελπίζω σε μια (ιδεατή) μελλοντική ανθρώπινη κοινωνία όπου ο καθένας θα προσπαθεί να δώσει τον καλύτερο εαυτό του στο σύνολο χωρίς να υπολογίζει στην ατομική επιβράβευση ως αντισταθμιστικό όφελος.

Μέχρι τότε όμως τι γίνεται; Κοινωνίες που πριμοδότησαν χωρίς ενοχές την ατομική προσπάθεια ως κινητήρια δύναμη της προόδου βρίσκονται τώρα στην αιχμή αυτού που ονομάζουμε «πολιτισμό», και μάλιστα με ελάσσονες διαφοροποιήσεις ανά την υφήλιο και χωρίς αντίπαλο παράδειγμα. Αντιθέτως, «κοινωνιοκεντρικά» πολιτικά συστήματα που αγνόησαν τον ιδιοτελή ατομισμό ως τέτοια δύναμη κατέρρευσαν παταγωδώς αφού πρόλαβαν να αποδειχθούν (τι οξύμωρο) πιο απάνθρωπα από τα «φύσει απάνθρωπα» ατομοκεντρικά συστήματα.

Έχει άραγε σήμερα η Ελλάδα την πολυτέλεια να ζει πλήρως απομονωμένη σε μια φαντασιακή όαση "κοινωνιο-κεντρικότητας", περιβαλλόμενη από μία παγκόσμια αρένα σκληρού ανταγωνισμού; Και πρόκειται απλώς για ουτοπικές επιδιώξεις; Ή μήπως οι "κοινωνιοκεντρικές" ιεραρχήσεις προτεραιοτήτων των Ελλήνων πολιτών και εν τέλει της ελληνικής κοινωνίας προσπαθούν απλώς να κρύψουν επιμελώς την προτίμησή μας προς μια κοινωνία της μετριότητας και της ελάσσονος προσπαθείας, ένα προκρούστειο κοινωνικό σύστημα όπου όποια κεφάλια, λόγω υψηλότερου αναστήματος, τυχόν προεξέχουν κόβονται προς παραδειγματισμό και προς αποφυγήν σκανδαλισμού των υπολοίπων;