Η τέχνη του κυριολεκτείν μεταφορικώς

...και άλλα παράδοξα

Ο πίνακας είναι του Jackson Pollock

Σημείωση συντάξεως: όσοι κουράζονται από τα μακροσκελή κείμενα και τα γλωσσικά τερτίπια (και μάλιστα χρονιάρες μέρες), ας πάνε κατ’ ευθείαν στο τέλος, όπου θα βρουν ευχάριστα βίντεο με οπτικές ψευδαισθήσεις.

Είναι σύνηθες τελευταία στην Ελλάδα να πλειοδοτούμε σε εντυπωσιασμό όταν θέλουμε να προκαλέσουμε την προσοχή των ακροατών ή των αναγνωστών μας. Καθώς μάλιστα τα ακροάματα και τα προς ανάγνωση κείμενα αυξήθηκαν κατακόρυφα, ιδιαίτερα με την άνθιση της ιδιωτικής τηλεόρασης και την εξάπλωση του internet στην Ελλάδα, υπάρχει ένας ιδιόμορφος ανταγωνισμός για πρόκληση και διατήρηση του ενδιαφέροντος του «καταναλωτή» κειμένων, για να πεισθεί να ακούσει ή να διαβάσει ένα κείμενο μέχρι το τέλος. Εχθρός το τηλεχειριστήριο της τηλεόρασης, το «ποντίκι» του υπολογιστή ή και η υπνηλία του προοριζομένου να «καταναλώσει» το κείμενο.

Ανυπεράσπιστο θύμα αυτού του ζήλου για προσέλκυση προσοχής στο ό,τι λέγεται ή γράφεται είναι βέβαια η γλώσσα. Θα αναφερθώ σήμερα σε μια ιδιαίτερη περίπτωση γλωσσικού μαξιμαλισμού, που συνιστά σχιζοειδή de facto ακύρωση της έννοιας της μεταφοράς. Δείτε τα παραδείγματα που ενδεικτικά αλίευσα από κείμενα εφημερίδων, τηλεόρασης ή του internet. Είναι αυθεντικά!

.....................................................................
"Οι γιατροί της Μονάδας Εντατικής Θεραπείας του Ευαγγελισμού δίνουν κυριολεκτικά μάχη με το χρόνο..." (πέφτουν και μπαταριές;)

"Οι υπάλληλοι του ΗΣΑΠ στο κέντρο διαχείρισης κυκλοφορίας των συρμών κυριολεκτικά χτενίζουν τις οθόνες όπου απεικονίζεται η εικόνα που έρχεται από τις κάμερες του δικτύου..." (να πέτυχε άραγε η coupe;)

"Το 1960 ο Υμηττός ήταν κυριολεκτικά «φαλακρό βουνό»..." (η άτιμη η τριχόπτωση!)

"Κυριολεκτικά κεραυνοβολήθηκε ο άτυχος καταναλωτής μόλις άνοιξε τον φάκελο και αντίκρυσε τον λογαριασμό του τηλεφώνου του..." (ενώ αν είχε γείωση...)

"Κυριολεκτικά καυτή η επικαιρότητα απόψε..." (μην αρχίστε να δοκιμάζετε, περιμέντε λίγο να κρυώσει)

"Ο συνάδελφος του διπλανού γραφείου κυριολεκτικά εξερράγη..." (και τα θραύσματά του τραυμάτισαν σοβαρά άλλους τρεις υπαλλήλους)

"Ο προσκεκλημένος της εκπομπής ήταν κυριολεκτικά εκτός εαυτού και κανείς δεν κατόρθωνε να τον ηρεμήσει..." (άλλη μια αξιόπιστη μαρτυρία διαχωρισμού ψυχής από το σώμα και ελευθέρας περιφοράς της στο χώρο)

"Δύο εκατομμύρια λίρες έκαναν κυριολεκτικά φτερά..." (πότε αρχίζει η κυνηγετική περίοδος;)

"Το πρόγραμμα δεν έχει εξασφαλισμένη χρηματοδότηση και μετά τον Σεπτέμβριο βρίσκεται κυριολεκτικά στον αέρα..." (θα πετάξει ή θα πέσει;)

"Στην κυριολεξία φύλλο και φτερό έκαναν το γραφείο του κατηγορουμένου τα αστυνομικά όργανα..." (ευτυχώς που δεν φυσούσε και οι καθαρίστριες μάζεψαν πούπουλα και φύλλα στο λεπτό)

"Κυριολεκτικά εξανεμίζονται τα εισοδήματα των γαλακτοπαραγωγών από τα καρτέλ του γάλατος που λειτουργούν στην αγορά..." (κατά πού φυσάει ο άνεμος, να πάμε να μαζέψουμε το «μαρούλι»;)

"Το πύρινο μέτωπο άφησε πίσω του στην κυριολεξία κρανίου τόπο..." (επιτέλους εντοπίσθηκε η ακριβής θέση της Σταυρώσεως)

"Οι προμήθειες αυτές στην κυριολεξία αφυδατώνουν το Ελληνικό Δημόσιο..." (μήπως να του βάλουνε ορρό;)

"Η κατάστασή του ήταν απελπιστική. Ο χειρουργός σήκωσε στην κυριολεξία τα χέρια ψηλά..." (είχε ξεχάσει να αφήσει και το νυστέρι και παραλίγο να βγάλει κανένα μάτι)

"Η διάταξη αυτή, μετά τις αντιρρήσεις που εκφράστηκαν, μένει κυριολεκτικά μετέωρη..." (τουλάχιστον να μην έχει υψοφοβία...)

"Οι όποιες ενστάσεις θα πέσουν κυριολεκτικά στο κενό..." (αλίμονο σ’ αυτόν που θα βρεθεί από κάτω)

"Η ξενόφερτη δικτατορία έβαλε στην κυριολεξία στο γύψο την Ελλάδα..." (άντε να ’ρθουν και οι φίλοι να ζωγραφίσουν πάνω καρδούλες και να γράψουν ραβασάκια)

"Οι χρεώσεις ήταν απίστευτες. Η εταιρεία στην κυριολεξία μας έγδαρε." (ακούγεται ότι συνεργάζεται με βυρσοδεψεία)

"Οι ιδιοκτήτες στην κυριολεξία θα σας σκλαβώσουν με τη γνήσια κρητική φιλοξενία τους." (κι άλλη σκλαβιά, ακόμα δεν προλάβαμε να σηκώσουμε κεφάλι;)

"Στις μέρες μας η επιστήμη έχει κάνει στην κυριολεξία τεράστια άλματα." (ψύλλος είναι;)

"Η Τουρκία, που ως τις 9 Φεβρουαρίου εμφάνιζε αύξηση 26% στον τουρισμό της, αυτή τη στιγμή στην κυριολεξία καταποντίζεται..." (εμ, χρειάζεται και ναυτοσύνη στον τουρισμό)

"Θραύση στην κυριολεξία κάνει η ανθελληνική προπαγάνδα..." (να πώς θα σπάσω κάτι καρύδια)

"Ο τόπος πνίγεται στην κυριολεξία στο πράσινο..." (να μην κολυμπάει άμα δεν ξέρει μπάνιο)

.....................................................................

Η μεταφορά είναι ένα μαγικό σχήμα λόγου. Αιφνιδιάζει παραλληλίζοντας μια κατάσταση προς μια άλλη, χωρίς να καταφεύγει στο συνδετικό μόριο «σαν» της παρομοίωσης. Η χρήση του όρου «κυριολεκτικά» ή «στην κυριολεξία» ακολουθούμενου από μια μεταφορά ακυρώνει την ομορφιά της τελευταίας, την ευρηματικότητα, την γλαφυρότητα και την τολμηρότητά της, χάρις στις οποίες δικαίως διεκδικεί, νομίζω, μια θέση διάκρισης στα καλλιστεία των γλωσσικών σχημάτων. Ακυρώνει όμως και τον ρόλο της μεταφοράς, αφού μάταια οδηγεί τον αναγνώστη ή τον ακροατή σε αναζήτηση της κυριολεξίας, ενώ νόημα εξακολουθεί να υπάρχει μόνον αν η φράση νοηθεί μεταφορικά (αυτό θέλησα να δείξω με τα δικά μου σχόλια στις παρενθέσεις, καταφανείς παραδοξολογίες, προκύπτουσες εντούτοις ως ευθείες συνέπειες της - κατά προτροπή - κυριολεκτικής ερμηνείας των φράσεων που συνοδεύουν).

Η χρήση βέβαια, στην κυριολεκτική της εκδοχή, μιας φράσης που συνηθέστερα εκφέρεται μεταφορικά, υπό τον όρο όμως ότι επιδιώκεται ενσυνείδητα και είναι συνεπής ως προς το τελικό νόημα, είναι αφ’ εαυτής ένα καθ' όλα θεαματικό γλωσσικό εφεύρημα που ξαφνιάζει. Θαυμάστε το σε μία επιτυχημένη εκφορά του: «Η Θεσσαλονίκη είναι μία καταπληκτική πόλη για να έρθουν ξένοι σπουδαστές. Οι φοιτητές μπορούν στην κυριολεξία να περπατήσουν στα βήματα του Φίλιππου, του Αλέξανδρου και του Αποστόλου Παύλου». Εδώ η κυριολεξία (οι φοιτητές περπατούν εκεί όπου παλαιότερα περπάτησαν ιστορικά πρόσωπα) είναι αυτή που ο συντάξας το κείμενο θέλει να εννοήσει, σε αντιδιαστολή με την συνηθέστερα μεταφορική χρήση της φράσης («ακολουθώ τα βήματα κάποιου» = τον μιμούμαι σε δράση και συμπεριφορά). Αντιθέτως, η άκριτη (σε εμφατικό ρόλο) χρήση τού «στην κυριολεξία» (ή «κυριολεκτικά») δίπλα σε μια μεταφορά, ενώ το νόημα εξακολουθεί να είναι εμφανέστατα μεταφορικό, παραδίδει το όλο εγχείρημα στην θυμηδία και την γελοιοποίηση.

Και μιας και ο λόγος για γλωσσικά παράδοξα, ιδού μερικά οπτικά παράδοξα που αλίευσα στο youtube:

Καλή διασκέδαση!

Κι άλλος πεθερόπληκτος

Φωτογραφία: Agence France-Presse

Τρυφερές στιγμές περνά το ζεύγος Sarkozy/Bruni, καθώς βρίσκεται σε ταξίδι αναψυχής στην Αίγυπτο. Λέγεται όμως - αν και δεν είναι απόλυτα διασταυρωμένο - ότι την Carla συνοδεύει και παρακολουθεί με άγρυπνο μάτι η μητέρα της. Αν τα πράγματα έχουν όπως οι φήμες τα θέλουν, φαίνεται τελικά πως και Sarkozy να είσαι δεν γλυτώνεις από την πεθερά σου...

Update: Αρχίζει, πρεμπιπτόντως (ακούω), η σύγκρουση μέλλουσας πεθεράς - μαμάς για την πιθανότητα γάμου. Άλλο ένα στερεότυπο από το οποίο δεν γλιτώνει ούτε Πρόεδρος Κράτους...

Το cliché της υπομονής

Tο πρώτο βραβείο στην κατηγορία «Πορτρέτα Zώων» κέρδισε ο Nορβηγός Baard Ness, σε διαγωνισμό φωτογραφίας της άγριας ζωής ο οποίος διοργανώνεται από το Mουσείο Φυσικής Iστορίας του Λονδίνου και το περιοδικό BBC Wildlife. O Ness φωτογράφησε την «κρυμμένη φώκια» του στο νησί Σβάλμπαρντ της Aρκτικής, βόρεια της Nορβηγίας, και περίμενε για ώρες έως ότου να εμφανιστεί η εικονιζόμενη φώκια σε μια τρύπα στον πάγο.

Είναι αλήθεια ότι η επένδυση χρόνου σε μία φαινομενικά αντιπαραγωγική περίοδο αναμονής αποδεικνύεται συχνά άριστη κίνηση τακτικής, ιδιαίτερα μάλιστα όταν είναι προϊόν ευφυούς σταθμίσεως παραγόντων και συνθηκών. Μάρτυς - μεταξύ των άλλων - και η υπέροχη φωτογραφία!

“Good things come to those who wait”,* ιδού ένα αγαπημένο στερεότυπο των αγγλομαθών. Εν τούτοις, τέτοια στερεότυπα, κανόνες ζωής που τρόπον τινά ικανοποιούμασθε να αναπαράγουμε φραστικά ή στην πράξη, παροιμίες η επαλήθευση και εν πολλοίς η επίκληση των οποίων τις έχει μετατρέψει σε clichés, υπάρχουν για να επιβεβαιώνονται αλλά και να καταρρίπτονται κατά περίπτωση. Και είναι βέβαιο πως για κάθε τυχερό που είδε την υπομονή του να ανταμείβεται υπάρχει τουλάχιστον άλλος ένας που σπατάλησε χρόνο με μηδενικό αποτέλεσμα και ίσως ένας τρίτος που είδε το αποτέλεσμα της αναμονής του να είναι πολύ κατώτερο των προσδοκιών του.

Ανθρώπινες ιστορίες...





* Η φράση αυτή έχει χρησιμοποιηθεί με μεγάλη επιτυχία στην διαφημιστική εκστρατεία της εταιρείας Diageo plc για την μπύρα Guinness, η οποία εντυπωσίασε το 1998. Ουσιαστικά πέτυχε (και με το παραπάνω...) να αναστρέψει την αρνητική εικόνα της συγκεκριμένης μάρκας μπύρας στον καταναλωτή, εικόνα η οποία οφειλόταν στον ιδιαίτερα μεγάλο χρόνο που απαιτείται να γεμίσει κανείς σωστά ένα ποτήρι μπύρας του ενός pint (περίπου 500 ml) από το βρυσάκι του βαρελιού. Το ίδιο μοτίβο υιοθετήθηκε μετέπειτα πολλές φορές ως θέμα για την διαφήμιση της ίδιας μπύρας, και με την ίδια πάντοτε αποστροφή ως επιστέγασμα (ένα από τα μεταγενέστερα spots βλέπετε στο video). Ρωτάτε γιατί; Μα, “on ne change pas une équipe qui gagne” («ομάδα που κερδίζει δεν την αλλάζουμε») λένε οι Γάλλοι. Άλλο cliché κι αυτό, που σέρνει πίσω του τον δικό του μακρύ κατάλογο πανηγυρικών επιβεβαιώσεων αλλά και τραγικών διαψεύσεων...

Πετάει, πετάει ο... κρατισμός;

Τα επιχειρήματα έχουν ξανακουστεί, είναι πλέον κοινότοπα και δεν αιφνιδιάζουν κανένα. Κάθε φορά που έρχεται η ώρα να απαλλαγεί ο κρατικός προϋπολογισμός από μία ετήσια επιβάρυνση εκατοντάδων εκατομμυρίων €, τα ίδια και τα ίδια θα ειπωθούν ξανά και ξανά, σε μια στρεψόδικη απόπειρα να παρουσιαστεί για πολλοστή φορά το άσπρο μαύρο, ο ήλιος να ανατέλλει από την δύση και η σελήνη να είναι τετράγωνη.



Ο στόχος προφανής: να αναβληθεί για μια ακόμη φορά η εκκαθάριση - ιδιωτικοποίηση της Ολυμπιακής (γιατί να ματαιωθεί αποκλείεται, εκτός αν νεκραναστηθεί εν Ελλάδι ο μπολσεβικισμός και υψωθεί νέο παραπέτασμα, εις προστασίαν της νεοπαγούς σοσιαλιστικής οάσεως από την αιμοβόρα καπιταλιστική Δύση).

Προηγήθηκαν δεκαετίες απραξίας και ημιτελών προσπαθειών. Πολιτικοί και από τα δύο κόμματα εξουσίας, σιωπηλώς ή μεγαλοφώνως, κατά καιρούς ομολόγησαν ότι λύση για τον «Εθνικό Αερομεταφορέα» θα ήταν μόνον η ιδιωτικοποίηση. Διαπίστωση που δεν συνιστά πρωτοτυπία, αφού είναι η υποχρεωτική οδός την οποία ακολούθησαν πολλές άλλες κρατικές αεροπορικές εταιρείες σε δυσχέρεια, στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Κάποιες από αυτές (πχ. Air France) με την ιδιωτικοποίηση, γενναίες αλλαγές και συμμαχίες διατήρησαν την ηγεμονική θέση τους στις αερομεταφορές, κάποιες αναγκάστηκαν να πωλήσουν τις υλικές αξίες τους και να κλείσουν (πχ. Sabena και πολλές μικρότερου μεγέθους), μερικές πέρασαν σε άλλα χέρια και μετασχηματίστηκαν μετά από ρευστοποίηση (πχ. Swissair) και άλλες βρίσκονται σήμερα σε διαδικασία ιδιωτικοποίησης (πχ. Alitalia). Σε ορισμένες περιπτώσεις, τις ρευστοποιήσεις ακολούθησαν δίκες που εξέτασαν την ευθύνη παραγόντων των εταιρειών αλλά και τραπεζικών στελεχών στις χρεωκοπίες, αλλά η επίθεση της 09-11 στους Διδύμους Πύργους φαίνεται να έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στην ατυχή κατάληξη πολλών από τις εταιρείες του κλάδου.

Στην δική μας, βέβαια, Ολυμπιακή πρόσθετο ρόλο (αν όχι τον κυρίαρχο) έπαιξε η χρησιμοποίησή της για ρουσφετολογικούς διορισμούς, η άσκηση "κοινωνικής πολιτικής" διά μέσου της εταιρείας (ειπώθηκε ότι εκρατείτο η τιμή του ναύλου για την διαδρομή Αθήνα Ηράκλειο καθηλωμένη στις 1.500 δρχ., την εποχή κατά την οποία με το πλοίο η ίδια διαδρομή κόστιζε 4.500 δρχ.!), η δωρεάν παροχή υπηρεσιών προς κομματικά στελέχη και μεταφερόμενους ετεροδημότες ψηφοφόρους και, βέβαια, η εξασφάλιση, στο πολυάριθμο προσωπικό, συνθηκών εργασίας προνομιακών εν σχέσει με τον ιδιωτικό τομέα (κάτι που είναι γεγονός γενικότερα στον ελληνικό στενό και ευρύ Δημόσιο Τομέα, αφού λειτουργεί ως παραδεισιακός εργασιακός προορισμός για τα «πρωτότοκα παιδιά» της Ελλάδος). Υπόνοιες για λεηλασία της από διοικήσεις έχουν επίσης διατυπωθεί.

Πλην, κάθε απόπειρα προς (την μόνη παραδεκτή επί δυτικοευρωπαϊκού εδάφους) λύση του αδιεξόδου για την δική μας Ολυμπιακή προσέκρουσε στις αντιδράσεις των σωματείων των εργαζομένων καθώς και του πολιτικού (ΚΚΕ, ΣΥΝ) και ιδεολογικού (ψηφοφόροι ΚΚΕ, ΣΥΝ, ΠΑΣΟΚ και.... βάλε) βραχίονα της εδώ Αριστεράς. Συνδικαλιστικός μαξιμαλισμός συνδυασμένος με απειλή δυναμικών κινητοποιήσεων έκαναν έτσι ώστε η αναβολή να είναι η μόνιμη επωδός, εν όψει συγκρούσεων και πολιτικού κόστους.

Τι λέγεται (για πολλοστή φορά) και πάλι εναντίον της υποχρεωτικής και αναπόφευκτης (αυτή τη φορά) εκκαθάρισης;

(1) Η Ολυμπιακή δεν είναι χρεωκοπημένη. Αν το κράτος της καταβάλει τα χρήματα που της χρωστά, θα είναι κερδοφόρος. Προοδευτικώς και αθορύβως η Ολυμπιακή εξυγιαίνεται.

Ιστορίες για (ημεδαπούς) αγρίους. Ο ποταμός Πακτωλός να εκτραπεί και να χύνει εφεξής το μυθικό χρυσάφι του στην Ολυμπιακή, δεν πρόκειται να αποσβέσει τα φέσια που επί δεκαετίες έχουν συσσωρευτεί. Και κυρίως δεν πρόκειται να εμποδίσει την Ολυμπιακή να παράξει νέα χρέη στο μέλλον. Επανειλημμένες διαγραφές χρεών με την προσδοκία μη αναπαραγωγής τους οδήγησαν σε νέα χρέη.

Με την παρούσα μορφή, το πολυάριθμο προσωπικό, τις συναφθείσες συμβάσεις εργασίας και - αν θέλετε - και την ενδημούσα αναποτελεσματικότητα των διορισμένων από το κράτος διοικήσεων, η Ολυμπιακή είναι καταδικασμένη να παράγει νέα χρέη, ευθύς μόλις αποσβεστούν τα παλαιά. Η EU δεν ενδιαφέρεται (και δικαίως) για το πώς χειρίστηκε το Ελληνικό Κράτος το θέμα μέχρι σήμερα. Η ουσία εν τέλει είναι ότι μια εταιρεία χρεωκόπησε μεγαλοπρεπώς ενώ το Κράτος (που υποτίθεται πως της χρωστάει χρήματα) είναι και αυτό βαθύτατα χρεωκοπημένο. Ποιος να ξελασπώσει ποιον; Οι λογιστικές αλχημείες δεν μπορούν να συσκοτίσουν την ουσία.

(2) Η Ολυμπιακή χρεωκόπησε γιατί δεν εφαρμόσθηκε ποτέ ένα αξιόπιστο πρόγραμμα εξυγίανσης.

Η διατύπωση μπορεί να εμπεριέχει κάποια αλήθεια, αλλά σκιάζει εντέχνως δύο άλλες:
- Ένας τουλάχιστον από τους λόγους που τα προγράμματα εξυγίανσης απέτυχαν είναι ότι η σύγκρουση με κεκτημένα του προσωπικού αποφεύχθηκε συστηματικά.
- Τα περιθώρια για δοκιμές και αποτυχίες έχουν εξαντληθεί. Γιατί πρέπει να δοκιμασθεί ακόμη μία φορά η εφαρμογή (ή η μη εφαρμογή) ενός προγράμματος εξυγίανσης; Δεν χορτάσαμε πια τα φέσια... ολυμπιακών προδιαγραφών;

Εν τέλει, το όλο θέμα αντιμετωπίζεται, με αυτό το επιχείρημα, φιλοσοφικά: ενώ εκτελούμε ελεύθερη πτώση, αντί να σωθούμε με εγκατάλειψη ζητούμε πίστωση χρόνου για να συζητήσουμε την κοσμολογική σημασία της βαρύτητας... Αν υπάρχει ένα κράτος το οποίο, παίζοντας τον ρόλο του επιχειρηματία – επενδυτή, θα κατόρθωνε να λύσει τον Γόρδιο δεσμό της εξυγίανσης της Ολυμπιακής, αυτό σίγουρα δεν είναι το Ελληνικό. Υπάρχει, πλέον, επί τούτου επαρκής τεκμηρίωση...

(3) Όλα γίνονται υπέρ κάποιου ιδιώτη ανταγωνιστή. Θα πάρει τα φιλέτα κοψοχρονιά και θα αφήσει τα χρέη αμανάτι στο Δημόσιο.

Κλασσικό κρατικιστικό επιχείρημα. Η καπιταλιστική αγορά καραδοκεί να βυθίσει τα δόντια της στο λαιμό του λαού - θύματος και να του πιει το αίμα. Ο τρισκατάρατος καπιταλισμός και η εμμονή του στο μιαρόν κέρδος μας απειλούν. Ξεσηκωθείτε! Όταν επί δεκαετίες τα χρέη της Ολυμπιακής φορτωνόταν στο Δημόσιο δεν υπήρχε αντίρρηση. Αξιώνουμε όμως από το όποιο ιδιωτικό σχήμα προκύψει να αναλάβει να τα πληρώσει!

Αυτό που συμβαίνει όμως τώρα είναι ότι μια χρεωκοπημένη επιχείρηση εξακολουθεί να απομυζά δις € από τον κρατικό προϋπολογισμό και αυξάνει τον δυσβάσταχτο κρατικό δανεισμό, εξαιτίας του οποίου υποθηκεύεται το μέλλον των επομένων γενεών. Τον λογαριασμό καλούνται να πληρώσουν και πολίτες που δεν χρησιμοποιούν ποτέ τους αεροπλάνο. Και όλα αυτά (μεταξύ άλλων και) για να εξασφαλίζονται τα προνομιακά εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα μερικών χιλιάδων εργαζομένων. Βεβαίως η εξαφάνιση μιας εταιρείας θα ωφελήσει, με τον χώρο που θα απελευθερώσει, άλλες (μεταξύ των οποίων και το διάδοχο σχήμα της νυν Ολυμπιακής). Και λοιπόν; Πρέπει δηλαδή οι εταιρείες να δουλεύουν με ζημίες; Ή μήπως πρέπει να αναλάβουν τα χρέη που παρήγαγε ο δικός μας κρατισμός επί δεκαετίες;

(4) Η ανακοίνωση των προθέσεων για μετάβαση σε ιδιωτικό σχήμα έγινε σε τελείως ακατάλληλο χρόνο.

Αλλά ποτέ δεν υπάρχει «κατάλληλος χρόνος» για τέτοιου είδους γνωστοποιήσεις προθέσεων. Πάντοτε, γι’ αυτούς που αντιστρατεύονται την ουσία της κίνησης, καμία χρονική μεθόδευση δεν θα είναι ικανοποιητική. Θα υπάρχουν πάντοτε εορτές (Χριστούγεννα, Πάσχα) ή διακοπές εν όψει. Αντιθέτως, όταν η Ολυμπιακή παρέλυε και παραδιδόταν στην διεθνή απαξίωση με απεργίες σε καίριες για την επιβατική της κίνηση εποχές, οι οψίμως ανησυχούντες σιωπούσαν ή ενεθάρρυναν.

(5) Έπρεπε να ακολουθήσουμε το γαλλικό μοντέλο. Ας κάνουμε ό,τι κάνει η Air France. Εμπρός να επιτεθούμε σε όσους καταγγέλλουν την Ολυμπιακή για παράνομες κρατικές ενισχύσεις.

Η Air France ακολούθησε γενναίες πολιτικές ιδιωτικοποίησης και αυτή την στιγμή (μετά και την συγχώνευση με την KLM) το Γαλλικό Δημόσιο κατέχει μόνον 19% των μετοχών της. Είναι μια από τις ισχυρότερες αεροπορικές εταιρείες παγκοσμίως και εξακολουθεί, παρά την ιδιωτικοποίησή της (ή μάλλον και εξ αιτίας αυτής!), να ταξιδεύει τα εθνικά χρώματα της Γαλλίας σε πέντε ηπείρους (παρεμπιπτόντως, το ότι ιδιωτικοποιήθηκε δεν αναιρεί τον εθνικό συμβολισμό της για τους Γάλλους πολίτες). Μπορεί να λαμβάνει κρατικές ενισχύσεις ή όχι. Αλλά έχει μέτωπο στην αγορά για να αντικρούσει τις κατηγορίες, όπως και το Γαλλικό κράτος επίσης, καθώς συνέβαλε με συγκεκριμένες αποφάσεις στην προσαρμογή της στο Ευρωπαϊκό και διεθνές ανταγωνιστικό μη προστατευτικό περιβάλλον.

Θυμίζω ότι η Γαλλία είναι από τις μήτρες του κρατισμού (ο όρος «κρατισμός» ή «κρατικισμός» είναι άλλωστε απόδοση στα ελληνικά του γαλλικού “étatisme”), αλλά και αυτή ακόμη προσαρμόσθηκε. Άλλα, λοιπόν, τα μάτια της πέρδικας και άλλα της κουκουβάγιας. Άλλο Air France και άλλο Air... Défaillance.

(6) Μια ελληνική επιχείρηση – διαφήμιση για τα εθνικά συμφέροντα παραδίδεται σε ιδιώτες. Χάνεται ένα εθνικό κεφάλαιο, φορέας ανυπολόγιστης υπεραξίας. Πλήττεται ο τουρισμός.

Πρόκειται για «πατριωτικό» επιχείρημα. Στην πραγματικότητα βέβαια, με την παρούσα της μορφή η Ολυμπιακή είναι εθνικό κεφάλαιο με... αρνητικό πρόσημο, εθνική ζημία, φορέας διεθνούς απαξίας. Από τα 14 εκ. των τουριστών που ετησίως επισκέπτονται την Ελλάδα, 500.000 (3,6%) μόλις επιλέγουν ως μέσον την Ολυμπιακή. Αλλά ας πούμε ότι είναι θέμα εθνικής εικόνας. Αν λοιπόν ήταν υγιής και αντί του κράτους την κατείχαν εφοπλιστές ή τραπεζικά σχήματα, σε τι θα έβλαπτε την εθνική εικόνα; Είναι, δε, πιθανόν εν τέλει τα σχήματα ιδιοκτησίας να είναι καθ’ υπεροχήν ελληνικά. Η (ελληνική και μη) επιχειρηματικότητα είναι εν τέλει πηγή ντροπής για τους Έλληνες;



Εν συνόψει, το σύνολο των επιχειρημάτων διατυπώνεται κυρίως:

- Από αυτούς που στη πραγματικότητα ενδιαφέρονται για την εξασφάλιση των δικών τους εργασιακών και ασφαλιστικών προνομίων (εργαζόμενοι και εκπρόσωποί τους συνδικαλιστές). Το ενδιαφέρον είναι τότε ψευδεπίγραφο και υποκρύπτει αδέξια τα αντανακλαστικά αυτοσυντήρησης των επιχειρηματολογούντων.

- Από το τμήμα εκείνο του πολιτικού φάσματος που προσβλέπει στην διατήρηση του κεντρικού ρόλου του κράτους στην οικονομία. Με αυτό τον τρόπο διαιωνίζεται ο παρεμβατισμός των πολιτικών προσώπων στην οικονομία και την εργασία και η διαιώνιση της εξάρτησης πολίτη από πολιτικούς για την εύρεση εργασίας. Επιπλέον, ακόμη και για τα κόμματα που δεν προσβλέπουν σε άσκηση εξουσίας (κοινοβουλευτική αριστερά), ο κρατισμός, πέραν ιδεολογίας, είναι και όρος απαραίτητος της επιβίωσής τους, αφού εντός του προστατευομένου περιβάλλοντος της κρατικής οικονομίας αναπτύσσεται και θάλλει ο συνδικαλισμός και σ’ αυτό εκκολάπτονται τα μελλοντικά της στελέχη. Ενώ παράλληλα παραμένει και υπολογίσιμη δεξαμενή άντλησης των ψηφοφόρων της, αφού εργαζόμενοι υπό προνομιακό και προστατευόμενο εργασιακό καθεστώς έχουν κάθε λόγο να συστρατεύονται με τους φυσικούς υποστηρικτές του.

- Τέλος, από υπολογίσιμη μερίδα απλών πολιτών, οι οποίοι, ενώ δεν αισθάνονται ιδιαιτέρως ευτυχείς να πληρώνουν λογαριασμούς άλλων, καλοβλέπουν παρ’ όλα ταύτα κάθε παράταση της διατήρησης του Κράτους σε ρόλο επιχειρηματία και κυριαρχίας του στην οικονομία. Οι λόγοι; Είτε, απασχολούμενοι ήδη σε άλλους τομείς του στενού ή ευρύτερου Δημοσίου Τομέα, τίθενται αντανακλαστικώς εν αμύνει, επιθυμούντες να διατηρήσουν ασφαλείς και προνομιακές συνθήκες εργασίας, χωρίς αξιολογήσεις, ανταγωνισμό και με αδιάφορο εργοδότη. Ή, ευρισκόμενοι στον Ιδιωτικό Τομέα, επενδύουν εντούτοις στην διατήρηση ενός πολύχωρου και πολυπλόκαμου Δημοσίου, ώστε να διατηρούν πιθανότητες να τον «εκπορθήσουν» και αυτοί εν ευθέτω χρόνω, για τους ίδιους ή τα παιδιά τους (η ελπίδα πεθαίνει τελευταία).

Κλείνω την μακροσκελή αυτή παράθεση σκέψεων με την ελπίδα το τμήμα της Ολυμπιακής που έχει τεχνογνωσία και διάθεση για δουλειά (και θα μπορούσε να χαρακτηριστεί εν δυνάμει εθνικό κεφάλαιο) να βρει την θέση που του αρμόζει στην ιδιωτική αγορά και να διατηρήσει ή να ανακτήσει το μερίδιο του ελληνικού και διεθνούς κοινού που του αξίζει, ως νέο ιδιωτικό σχήμα, χωρίς να συσσωρεύει πλέον βάρη στην εθνική οικονομία.

.................................................................................

Υ.Γ.(1) Για την σύγκριση Ελληνικού και Βρετανικού καπιταλισμού (θατσερικού, όπως με διάθεση απαξίωσης λέμε οι ιθαγενείς εδώ, διάθεση που καθόλου δεν φαίνεται να συμμερίζονται οι... κάπως πιο αρμόδιοι να κρίνουν Βρετανοί), διαβάστε τι λέει ο Στέλιος Χατζηιωάννου, επιχειρηματίας κατ' εξακολούθησιν (serial enterpreneur) όπως αυτοαποκαλείται, στο The World in 2005 του Economist, εξηγώντας γιατί έφτιαξε την Easyjet στην Αγγλία και όχι αλλού:
"In countries with a strong socialist background, like my own birthplace, Greece, one sees a preponderance of another type of enterpreneur: the type that excels at servicing one customer only, the government. [...] That is why I chose Britain ten years ago to launch my first "easy" -branded venture, easyJet. I chose Britain, not Greece, for the launch, and my father, also a Greek who lent me the money, agreed. I believed then and Ι am even more convinced now that Britain has the best legal system in Europe, one that you can trust to sue the so-called flag carrier airline and still get a fair hearing. I do not think this would have been the case in Greece, or even France or Germany."
Αλλά βέβαια, και αυτός ανήκει στις καταχθόνιες δυνάμεις του καπιταλισμού και της παγκοσμιοποίησης. Δεν περιμέναμε να πει τίποτε διαφορετικό...

Υ.Γ.(2) Άκουσα να απαντά αρχισυνδικαλιστής της Ολυμπιακής στα σχετικά παραδείγματα από πρακτικές έναντι άλλων προβληματικών αεροπορικών εταιρειών:
«Τα πρότυπα Swissair, El Al, Sabena κτλ. δεν μπορούν να εφαρμοσθούν σε μας, γιατί η Ολυμπιακή είναι ευρωπαϊκή εταιρεία με άλλους σκοπούς και άλλους στόχους».

Όσο γι' αυτό...

Κρίσιμες αποφάσεις

Με αφορμή την ανάρτηση του vasikos metoxos περί καταναλωτισμού, μια διαφήμιση που με εκνευρίζει απίστευτα, για την ευκολία με την οποία θεωρούν οι δημιουργοί της ότι μπορούν να μοχλεύσουν την βούληση των υποψηφίων αγοραστών.

Όλοι οι άνθρωποι του Προέδρου

Στενούς συνεργάτες και στελέχη που τον στήριξαν για την επανεκλο-γή του επέλεξε ο Γ.Παπανδρέου για το Πολιτικό Συντονιστικό Όργανο που θα έχει την ευθύνη της αντιπολιτευτικής δράσης, έως το Συνέδριο, το οποίο θα διεξαχθεί από τις 22 έως τις 24 Φεβρουαρίου. Το ίδιο είχε γίνει λίγα 24ωρα νωρίτερα με την Γραμματεία Οργανωτικής Επιτροπής του Συνεδρίου. Μέθοδος ηλεκτρολογική, για την αποφυγή συσσωρεύσεως ανεπιθύμητων φορτίων.

Rush Hour - Χωρίς λόγια

Rush Hour 1




Rush Hour 2

Ο Καραγκιόζης στη λαϊκή

- Έλα πάρε κόσμε! Διαλιέχτε!

ΔΕΗ και μαϊδανοί...

Όποιος κάνει ο ίδιος τα ψώνια του, τουτέστιν όποιος δεν έχει την πολυτέλεια υπηρετικού προσωπικού, γνωρίζει πόσο... ευαίσθητες είναι οι τιμές των προϊόντων της λαϊκής στις διακυμάνεις των τιμών του πετρελαίου. Θα 'λεγε κανείς ότι οι πωλητές δεν φτιάχνουν καρτελάκια με τιμές αν δεν μάθουν πρώτα πόσο κυμαίνεται το... βαρέλι brend στις διεθνείς αγορές. (Η τάση υπερτίμησης - σπέκουλας - σ' αυτή την εξάρτηση είναι οφθαλμοφανής, αφού τα μεταφορικά έξοδα είναι μέρος, μόνον, του συνολικού κόστους παραγωγής και διακίνησης τέτοιων προϊόντων: με 100€ καύσιμα μετακινούνται τόνοι εμπορεύματους, από τους οποίους το προσδόκιμο κέρδος είναι πολλές εκατοντάδες ή και χιλιάδες €.)*

Αντιθέτως, η τιμή της κιλοβατώρας της ΔΕΗ πρέπει να περάσει από σαράντα κύματα πριν αναπροσαρμοσθεί,** εν μέσω σημαντικών αυξήσεων των τιμών βασικών πρώτων υλών της παραγωγής της (πετρέλαιο, φυσικό αέριο - με τις τιμές του τελευταίου να είναι σε άμεση εξάρτηση από τις τιμές του πετρελαίου). Σημειωτέον ότι η ΔΕΗ είναι εισηγμένη εταιρεία. Το κράτος εισέπραξε χρήματα από την μετοχοποίησή της και ως αντάλλαγμα θα την παραδώσει, υποτίθεται, κάποια στιγμή στους νόμους της αγοράς.

Μα, θα πείτε, "θέλεις να ανεβούν οι τιμές;" Σαφώς και όχι (αν και η συρρίκνωση των κερδών ή οι ζημίες της ΔΕΗ καλύπτονται ούτως ή άλλως από τον κρατικό προϋπολογισμό, δηλ. πάλι από τον καταναλωτή). Αλλά επιτρέψτε μου να διαπιστώσω ότι στην αγορά ενέργειας όπως και σε πολλές άλλες πτυχές της οικονομίας επικρατεί σήμερα στην Ελλάδα μια ερμαφρόδιτη κατάσταση, όπου κάποιες κινήσεις προς την κατεύθυνση της αποκρατικοποίησης δεν έχουν ολοκληρωθεί (και είναι αβέβαιο το εάν και πότε θα ολοκληρωθούν). Κυρίως δεν εξαλείφθηκαν (1) τα μονοπώλια εκείνα που ακυρώνουν στην πράξη την λειτουργία του ανταγωνισμού (2) ο στρεβλωτικός έλεγχος του κράτους επί της λειτουργίας των εταιρειών (πχ. επί των διορισμών προσωπικού) (3) η προνομιακή - λόγω "κεκτημένων" - μεταχείριση των εργαζομένων τους εν σχέσει με αυτούς του ιδιωτικού τομέα.

"Επιχειρήσεις κοινής ωφελείας" όπως η ΔΕΗ θα έπρεπε: Ή να παραμείνουν κρατικές (αν και μάλλον είναι λίγο αργά πια), με διασφάλιση επιπέδων κερδών ικανών να ανατροφοδοτήσουν επενδύσεις και παράλληλη αποδόμηση του εργασιακού παραδείσου που τις μετέτρεπε σε τσιφλίκι της εκάστοτε κυβερνώσας παράταξης. ...Ή να οδεύσουν προς πλήρη ιδιωτικοποίηση, με το να τεθούν χωρίς εξαιρέσεις υπό τους νόμους της αγοράς και να εξασφαλισθεί η επαρκής δραστηριοποίηση εναλλακτικών ιδιωτών ανταγωνιστών, ώστε να μην είναι έρμαιο ο καταναλωτής ενός και μοναδικού ιδιωτικοποιημένου μονοπωλίου.

Δεν είμαι βέβαιος ότι σε αγορές σαν την Ελλάδα ιδιωτικοποίηση και ανταγωνισμός μεταξύ παρόχων τέτοιων κοινωφελών υπηρεσιών μπορούν να λειτουργήσουν: όσο μικρότερη η αγορά, τόσο λιγότερο το ενδιαφέρον δυνητικών ανταγωνιστών. Έχουμε, επιπλέον, χάσει πολύ χρόνο, όταν επιμέναμε στα μονοπώλια, εν όσω σε άλλες χώρες η ιδιωτικοποίηση προχωρούσε. Η μετάβαση είναι σαφώς δυσχερής και απαιτεί χρόνο. Αλλά αφού έχει αποφασιστεί, όσο παρατείνεται, τόσο το χειρότερο νομίζω για τον καταναλωτή.

* Δεν είμαι άνθρωπος του εμπορίου, αλλά έχω την αίσθηση ότι η ίδια τάση διογκώσεως της επιβάρυνσης από τις αυξήσεις του πετρελαίου υπάρχει στα περισσότερα προϊόντα διατροφής, που μοιάζουν έτσι να παρασκευάζονται από... πετρέλαιο!

** ...για να θυμηθούμε τον όρο που προτιμούσε το επιτελείο του μακαρίτη του Ανδρέα για τις αυξήσεις, ώστε να τις αποδαιμονοποιεί.

Απόγνωση

Παραιτήθηκαν ο πρόεδρος και 5 μέλη της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.

Αποσβολωμένη η Ελλάς παρακολουθεί τις εξελίξεις. Αμφίβολο αν θα λειτουργήσει σήμερα το κράτος. Σοκαρισμένοι οι πολίτες φοβούνται να ξεμυτίσουν από την πόρτα τους, καθώς ο Μεγάλος Αδελφός - ανεμπόδιστος πια από τα αδάμαστα προοδευτικά πνεύματα της Επιτροπής - κυκλοφορεί ελεύθερος και καταγράφει τα πάντα.

Γρηγορείτε! Ο μπαμπούλας βγήκε παγανιά και κανείς πλέον δεν είναι εκεί έξω για να τον κατατροπώσει. Μπουουουουουουουουου!

Περισσότερες εντυπώσεις και σχόλια, για το πρώτο κρίσιμο 12ωρο χωρίς Επιτροπή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, αργά το απόγευμα - αν και εφ' όσον υπάρχουμε ακόμη.

Update 21/09/2007 14:53: Τελικά υπάρχει ζωή μετά (ενν. την παραίτηση της επιτροπής και των επαϊόντων της). Απίστευτο...

Σημειώσεις:
(1) Ο πίνακας ("Θάνατος στο δωμάτιο αρρώστου") είναι του Νορβηγού Edvard Munch (1863-1944), περισσότερου γνωστού στο ευρύ κοινό για τον πίνακά του "Η κραυγή".
(2) Παραπέμπω σε εξαιρετική, κατά την γνώμη μου, σχετική αρθρογραφία του Πάσχου Μανδραβέλη, στην ιστοσελίδα του (medium.gr), σχετικά με υπερβολές που παρήγαγε η εν λόγω επιτροπή, υπό την μέχρι πρότινος σύνθεσή της. Ο ίδιος θεωρεί ότι παρ' όλα ταύτα κακώς παρεκάμφθη ("ανόητες αποφάσεις, αλλά αποφάσεις"). Προσωπικά, στην συγκεκριμένη περίπτωση κρίνω εκ του αποτελέσματος. Και εν πάσει περιπτώσει, ας αποφασίσουμε πρώτα τι είναι προσωπικά δεδομένα και τι όχι και ακολούθως συστήνουμε επιτροπές για τη διαφύλαξη των πρώτων.

Και ξανά προς τη δόξα τραβά

Ελληνικά ρεκόρ...

Έχω ξαναγράψει για το κάπνισμα και δεν θα κουραστώ να γράφω, καθώς φαίνεται ότι τα αυτονόητα είναι ακόμη ζητούμενα επί ελληνικού εδάφους.

Το κείμενο - αφορμή είναι από το Metro της Παρασκευής 16/11/2007 (δίνω το link, που είναι ένα pdf όλου του φύλλου της ημέρας, περίπου 4 ΜΒ). Σύμφωνα με έρευνα σε 27 χώρες - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, οι Έλληνες είναι οι πλέον επιβεβαρυμένοι παθητικοί καπνιστές, όπως αυτό φαίνεται από τα επίπεδα CO σε δημόσιους χώρους (αναφέρεται το παράδειγμα των νοσοκομείων!!!) και στους πνεύμονες των παθητικών καπνιστών (σημ.: το CO προέρχεται από τον εκπνεόμενο καπνό των ενεργητικών καπνιστών). Υπάρχει, δε, όπως αναμένεται, άμεση συσχέτιση μεταξύ επιβάρυνσης των παθητικών καπνιστών και εφαρμογής απαγορεύσεως καπνίσματος σε δημόσιους χώρους, με τις χώρες όπου αυτή η απαγόρευση δεν ισχύει να "φιλοδωρούν" τους παθητικούς καπνιστές με πολύ μεγαλύτερη επιβάρυνση.

(Όπως καταλαβαίνει κανείς, τα επίπεδα του CO είναι απλώς ένας εύκολα μετρήσιμος δείκτης της επιβάρυνσης των παθητικών καπνιστών, αφού ισχυρές συνιστώσες της βλαπτικότητας του καπνού είναι στην πραγματικότητα η νικοτίνη και οι χιλιάδες ουσίες που προέρχονται από την καύση του καπνού.)

Ελάχιστους εκπλήσσουν, βέβαια, οι αποκαλύψεις. Είναι πανκοίνως γνωστό ότι στην Ελλάδα ο μη καπνιστής παραμένει κυριολεκτικώς στο έλεος της μεγαλοθυμίας των καπνιστών. Δεν συζητάμε για χώρους διασκέδασης, όπου το παθητικό κάπνισμα επιβάλλεται de facto σε όλους (συμπεριλαμβανομένων των καπνιζόντων, που έτσι καπνίζουν τα... διπλά). Στους εργασιακούς χώρους, όμως, είναι επιεικώς απαράδεκτο να υπόκειται ο μη καπνίζων τις από δεκαετιών γνωστές συνέπειες μιας συνήθειας άλλων εργαζομένων και να μην υπάρχει κανείς να τον προστατεύσει.

Για το τι γίνεται στα Νοσοκομεία - τεκέδες το έχω ξαναγράψει. Δυστυχώς τα ίδια και χειρότερα γίνονται σε λιγότερο... εμβληματικούς (και γι' αυτό μη προκαλούντες το όποιο ενδιαφέρον της κοινής γνώμης) χώρους. Παράδειγμα ορισμένοι εργασιακοί χώροι των οποίων οι συνθήκες δεν εκτίθενται σχεδόν ποτέ στον δημόσιο (διάβαζε ΜΜΕ) έλεγχο, δηλ. οι χώροι εκείνοι των επιχειρήσεων (πχ. γραφεία) που δεν είναι προσβάσιμοι σε κοινό. Ποια ήταν η τελευταία φορά που η επιθεώρηση εργασίας επέδραμε σε γραφεία ιδιωτικής εταιρείας για να διαπιστώσει ιδίοις όμμασιν το ντουμάνι και να σπεύσει σε προστασία των καταδικασμένων σε σιωπή παθητικών καπνιστών; Έστω, πότε ήταν η τελευταία φορά που πήγε σε νοσοκομείο και μάλιστα εισέβαλε σε γραφεία γιατρών και νοσηλευτικού προσωπικού, ή έστω επισκέφτηκε χώρους αναμονής, για να καταστεί αυτόπτης της αιθαλομίχλης;

Με υφέρποντα τον κίνδυνο να γίνω γραφικός, θα έλεγα να αναρωτηθώ: Αφού θεωρούμε εαυτούς υπερευαίσθητους σε θέματα δημοκρατίας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αφού κοπτόμαστε για δίκαια άλλων και διαρρηγνύουμε τα ιμάτιά μας υπέρ των απανταχού καταπιεσμένων, μήπως θα ήταν μια καλή ευκαιρία να αρχίσουμε από αυτό το πεζό θέμα στην αυλή μας τις ασκήσεις δημοκρατίας;

Σημ.:

(1) Η λογική του ελληνικού κράτους είναι: "Αφού οι εργαζόμενοι τα βρίσκουν μεταξύ τους, τι θέλω να ανακατευτώ; Για να εισπράξω πολιτικό κόστος;" Στην πραγματικότητα, όμως οι περισσότεροι μη καπνιστές δεν "τα βρίσκουν" με τους καπνίζοντες, απλώς αποδέχονται την μοίρα τους σε ένα τριτοκοσμικό εργασιακό περιβάλλον, όπου υπάρχει κίνδυνος ή να καταστούν γραφικοί και να περιθωριοποιηθούν, αν αντιδράσουν, ή να χάσουν τη δουλειά τους (πχ. αν απειλήσουν τον ιδιώτη εργοδότη με καταγγελίες).

(2) Τα πράγματα έχουν, βέβαια, μελτιωθεί από την εποχή (πάνε 30 χρόνια) όπου το κάπνισμα ήταν αυτονόητα επιτρεπόμενο σε μέσα μαζικής μεταφοράς, όπως λεωφορεία ή σε όλα τα βαγόνια των τραίνων).

(3) Το δικαίωμα των καπνιστών στην συνήθειά τους πρέπει κατά το δυνατόν να εξασφαλίζεται, αλλά αυτονόητη προτεραιότητα είναι η υγεία των υπολοίπων και όχι το αντίστροφο.

(4) (Update) Και ένα ενδιαφέρον άρθρο του Κ. Ζούλα για την σχέση διείσδυσης του καπνίσματος στον ελληνικό πληθυσμό και των ενσωματωμένων στον ετήσιο προϋπολογισμό προσδοκιών... εισπράξεως. Αν και νομίζω ότι ο πρωτεύων λόγος της απροθυμίας του ελληνικού κράτους όσον αφορά την λήψη και κυρίως την εφαρμογή μέτρων περιορισμού της έκθεσης του πληθυσμού στο κάπνισμα δεν είναι οικονομικός (θα γινόταν άλλωστε και εξοικονόμηση από την ελάττωση της σχετικής νοσηρότητας) αλλά πολιτικός (το πολιτικό κόστος).

(Απίστευτα και όμως) ΠΑΣΟΚικά

Αργεί απίστευτα η καταμέτρηση των ψήφων στα 1400 εκλογικά τμήματα, όπου φίλοι και μέλη του ΠΑΣΟΚ ψήφισαν για πρόεδρο του κόμματος την Κυριακή. Ενώπιον της αδυναμίας ανακοινώσεως τελικού αποτελέσματος, ο κομματικός μηχανισμός έχει περιέλθει σε αμηχανία και μερικοί τολμούν να προτείνουν ακραίες λύσεις*...

Εν τω μεταξύ αναμετράται με την μελαγχολία ο Β. Βενιζέλος, αναπολώντας κομβικά σημεία της προεκλογικής του εκστρατείας...

*Σημ.: Θυμίζω, σε όσους τυχόν δεν σταχυολογούν την πικάντικη ειδησεογραφία, ότι κατά την τελευταία θυελλώδη συνεδρίαση του Πολιτικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ (05/10/2007) ο Ν. Αθανασάκης είπε εκνευρισμένος στην Τ. Αντωνίου (η οποία είχε κάνει λόγο για ιδεολογικό φασισμό στο ΠΑΣΟΚ): "Τόνια σταμάτα. Στη νεολαία παλιά πρώτα έβγαιναν τα αποτελέσματα και μετά γίνονταν οι ψηφοφορίες".

Ζωνιανά 2

Τα Ζωνιανά στα διεθνή fora



Σημ.: Όσοι περαστικοί, διαβάστε οπωσδήποτε το άρθρο του Τάκη Καμπύλη στην κυριακάτικη Καθημερινή της 11-11-2007, εξαιρετικό κατά τη γνώμη μου και αποκαλυπτικό του συνόλου προβλήματος, των ριζών και των παραφυάδων του.

Το βαπόρι απ' την Περσία

...ή αλλιώς "κουμπούρια και κουμπούρες"

Παρατήρηση 1: (Επ' ευκαιρία της υπόθεσης των Ζωνιανών) Στην Κρήτη, τον χρόνο που πέρασε κατασχέθηκαν μόλις 650 δενδρύλλια ινδικής κάνναβης, έναντι 13.000 τον προηγούμενο χρόνο (ενημέρωση, Καθημερινή 11/11/2007*).


Παρατήρηση 2: Τα θέματα των πανελληνίων ήταν, όπως όλοι παρατήρησαν, ιδιαίτερα εύκολα την φετινή χρονιά. Παρά, λοιπόν, την εφαρμογή της βάσης του 10 ως κριτηρίου εισαγωγής, οι καφετέριες της επαρχίας θα γεμίσουν και φέτος (κατά το "Οι κερασιές θα ανθίσουν και φέτος" του Μενέλαου Λουντέμη...). Το ίδιο και τα ενοικιαζόμενα διαμερίσματα της περιφέρειας.




Συμπέρασμα: Σωτηρία οι εκλογές για μερικούς...

*Σημ.: Διόρθωσα την - καθώς φαίνεται - ανακρίβεια: τελικά κάποια δενδρύλλια καταστράφηκαν, αλλά ασύγκριτα λιγότερα απ' ότι άλλες χρονιές.

Ποτέ την Κυριακή

"Περί καθορισμού των όρων και των προϋποθέσεων ίδρυσης και λειτουργίας ιδιωτικών γυμναστηρίων ή ιδιωτικών σχολών εκμάθησης αθλημάτων."
ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 219

ΦΕΚ Τεύχος Α', Αριθμός Φύλλου 221, 13 Οκτωβρίου 2006

Καθώς για χρόνια... ιδρώνω σε αίθουσες γυμναστηρίων ανά την ελληνική επικράτεια, τα της παροχής επαγγελματικών υπηρεσιών στον τομέα, με την μορφή λειτουργίας ιδιωτικών γυμναστηρίων, με ενδιαφέρουν και με απασχολούν.

Είναι αλήθεια ότι κάποτε (εκεί γύρω στα '85-'90) το γενικότερο ενδιαφέρον για την γυμναστική με αντιστάσεις ήταν θερμότερο. Σήμερα τα αμιγή "σιδεράδικα" χάθηκαν ή μετασχηματίσθηκαν σε πολυχρηστικούς χώρους, όπου παρέχεται εκτός από τα βάρη και η δυνατότητα διαφόρων άλλων τύπων γυμναστικής, από aerobic μέχρι χορό, yoga και πολεμικές τέχνες. Και με αυτή όμως την πολυμορφία (και μάλλον εξαιτίας αυτής), οι χώροι παραμένουν δημοφιλείς.

Τι λέει λοιπόν ο προεδρικός φετφάς, συνυπογραφόμενος από τρεις υπουργούς (Περιβάλλονος/Χωροταξίας/Δημοσίων Έργων, Υγείας/Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Πολιτισμού); Πολλά και διάφορα, αλλά ένα με ενοχλεί, καθ' ότι άρχισε να εφσρμόζεται στην πράξη από τον Σεπτέμβριο του 2007:

"Τα Γυμναστήρια λειτουργούν καθημερινά από 6.00 έως 24.00 και το Σάββατο από 6.00 έως 20.00, ενώ την Κυριακή παραμένουν κλειστά."

Ήτοι: Κυριακή κοντή γιορτή. Αναπαυθείτε εν ειρήνη. Με το ζόρι. Με κρατική απόφαση. Ας το πούμε... ριζοσπαστικό προστατευτισμό.

Δεν φαντάζομαι να έχει υπάρξει προηγούμενο σε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή στις ΗΠΑ όπου (μάλιστα διά προεδρικού διατάγματος...) τα γυμναστήρια - χώροι όπου κανείς επενδύει ελεύθερο χρόνο, χρόνο που κατ' εξοχήν διαθέτει στο τέλος της εβδομάδας - παραμένουν κλειστά την Κυριακή. Με ποια λογική; Προφανώς, οι νομοθέτες υπουργοί δεν ηγέρθησαν μίαν ωραίαν πρωΐαν εκ της θαλπωρής της συζυγικής των κλίνης και ανεφώνησαν εν αγαστή συμπνοία "τέρμα τα ψέμματα, θα βάλουμε λουκέτο στα γυμναστήρια την Κυριακή". Συνηθέστατα, οι αποφάσεις αυτές λαμβάνονται μετά από παρότρυνση και παραστάσεις, από εκείνους που θα είχαν κάθε συμφέρον από μια τέτοια απόφαση. Ποιοι όμως είναι αυτοί;

Όχι βέβαια οι γυμναζόμενοι - μέλη. Γνωρίζω πολλούς που δεν έχουν την πολυτέλεια του ελεύθερου χρόνου στην διάρκεια της εβδομάδας και περιμένουν το Σαββατοκύριακο για να "ξεσκουριάσουν". Γι' αυτούς, οι δύο προπονήσεις εβδομαδιαίως γίνονται αυτομάτως μία, χάρις στον ελληνικό νομοθετικό οργασμό.

Στην πιο λογική εικασία οδηγεί μια σειρά σκέψεων και μία ανακοίνωση που είδα αναρτημένη σε γυμναστήρια: Ο Σ.Ι.Γ.Α. (Σύλλογος Ιδιοκτητών Γυμναστηρίων Αττικής) προτρέπει τα μέλη του σε εφαρμογή του προβλεπόμενου από τον νόμο ωραρίου, και ιδιαίτερα στο θέμα που αφορά την μη λειτουργία τους κατά την Κυριακή (όσοι ασχολούνται με τον χώρο ξέρουν πολύ καλά ότι το ωράριο που προβλέπεται για τις υπόλοιπες ημέρες ούτως ή άλλως δεν είναι υποχρεωτικό και εφαρμόζεται στην πλήρη του έκταση μόνον από μεγάλες αλυσίδες).

Υποψιάζομαι ότι η απόφαση περί του ωραρίου ελήφθη μετά από παραστάσεις των συλλόγων ιδιοκτητών γυμναστηρίων. Είναι γνωστό ότι στον χώρο σοβεί εδώ και χρόνια μεγάλος ανταγωνισμός και επιχειρείται από πολλούς ιδιοκτήτες προσπάθεια μειώσεως του λειτουργικού κόστους της επιχείρησής τους. Τα Σάββατα και τις Κυριακές συνήθως το "μαγαζί" το κρατούνε γυμναστές που πληρώνονται με την ημέρα. Κάθε περιορισμός τέτοιων εξόδων (και αυτών που προέρχονται από την λειτουργία κλιματισμού, θερμοσιφώνων, sauna κτλ.) είναι ευπρόσδεκτος. Τα έσοδα, εξάλλου, προέρχονται κυρίως από συνδρομές πελατών και όχι από πληρωμές ανά προπόνηση. Οπότε, σε πρώτη ανάγνωση, ουδέν πρόβλημα για τους ιδιοκτήτες από μια τέτοια ρύθμιση, μόνον πλεονεκτήματα.

Είναι αλήθεια ότι μεγάλα γυμναστήρια (συχνά αλυσίδες) προσέφεραν 24ωρη υπηρεσία 7 ημέρες την εβδομάδα (αργιών συμπεριλαμβανομένων) με εξαιρετικά ανταγωνιστικές, ως προς μικρές επιχειρήσεις, τιμές. Ίσως ο νόμος να σκόπευε στην (κακώς εννοούμενη) "προστασία" αυτών των μικρών επιχειρήσεων. Όμως: (1) Οι περισσότεροι στην πιάτσα γνωρίζουν ότι πολλά γυμναστήρια ανοίγουν και κλείνουν εν ριπή οφθαλμού, αφήνοντας σύξυλους τους πελάτες τους που προσδοκούσαν καλύτερες υπηρεσίες σε χαμηλότερες τιμές και τελικά χάνουν τα χρήματά τους. (2) Μεγάλα γυμναστήρια δεν είναι δυνατόν να εξυπηρετήσουν τους πάντες, αφού πολλοί γυμναζόμενοι υπολογίζουν και τον χρόνο μετάβασης και επιστροφής και προτιμούν, γι' αυτό τον λόγο, συνοικιακά γυμναστήρια. (3) Τα μεγάλα γυμναστήρια είναι συχνά συμφορημένα, οπότε τα περί ευρύτερου ωραρίου και καλύτερων τιμών απέβαιναν... δώρον άδωρον.

Σε γενικές γραμμές, λοιπόν, ο ανταγωνισμός λειτουργούσε - έστω και με ορισμένα παρατράγουδα - με την προτέρα κατάσταση. Λίγο - πολύ, ο πελάτης (μετά από ενδεχομένως 2-3 αποτυχημένες επιλογές) μάθαινε τα υπέρ και τα κατά της κάθε επιλογής και τα στάθμιζε. Το μόνον που θα έπρεπε να προσπαθήσει ο νομοθέτης ήταν να εξασφαλιστεί (ει δυνατόν) ότι ο πελάτης με συνδρομή θα έπαιρνε τα χρήματά του πίσω αν έκλεινε το γυμναστήριο.

Αντ' αυτού, το κράτος ήρθε να βάλει τα γυμναστήρια στην προκρούστεια κλίνη του προστατευτισμού. Μια δραστηριότητα, της οποίας η άσκηση νοείται και ευνοείται κατά τον ελεύθερο χρόνο, απαγορεύεται στο εξής διά νόμου τις Κυριακές. Μάλιστα! Και να θες ως ιδιοκτήτης να ανταγωνιστείς τους άλλους, προσφέροντας καλύτερο ωράριο, δεν μπορείς, σου απαγορεύεται πλέον. Ακόμη και αν είσαι γυμναστής και διατίθεσαι ο ίδιος να κρατήσεις το γυμναστήριο ανοικτό τις Κυριακές. Ακόμη και αν προτιμάς να το κρατάς ανοικτό "δίνοντας ψωμί" και σε κανένα υποαπασχολούμενο πτυχιούχο της γυμναστικής ακαδημίας (από αυτούς που γέμισε ο τόπος, όπως και από τόσους άλλους σπουδαγμένους άνεργους). Όχι, όχι, όχι.

Ο Έλληνας ζητάει από το κράτος προστασία: προστασία ως υπάλληλος, προστασία και ως ελεύθερος επαγγελματίας. Προστασία από το ενδεχόμενο της απαξίωσης του προϊόντος του, προστασία έναντι της "εντατικοποίησης", της πιθανότητας να αναγκασθεί να μοχθήσει περισσότερο για να γίνει ή να μείνει ανταγωνιστικός. Προστασία και στον επιχειρηματικό χώρο (χώρο εξ ορισμού και κατ΄εξοχήν ανταγωνιστικό): αν θες την ησυχία σου, εδώ, πρέπει να εξασφαλίσεις ότι οι ανταγωνιστές σου δεν θα κάνουν πιο ανταγωνιστική την παραγωγή τους, δεν διατίθενται να την "εντατικοποιήσουν". Η λύση, κατά περίπτωση: υπουργικοί φετφάδες προστατευτισμού ή καρτέλ ιδιωτικής υπόγειας "συνεννόησης".

Μπορεί κατά καιρούς να αυταπατόμασθε με φληναφήματα (άλλοτε) περί "ισχυρής" και (νυν) περί "ανθεκτικής" οικονομίας, αλλά η πραγματικότητα είναι ζοφερή και αμείλικτη: Η ανταγωνιστικότητα της χώρας βυθίζεται με την "αποφασιστικότητα" ενός... Τιτανικού και χωρίς καμία διάθεση να αναπαράγει τις δικές μας ψευδαισθήσεις. Είναι άραγε δυσερμήνευτο και απορίας άξιον ή αναμενόμενο και προδιαγεγραμμένο;

Υ.Γ.(1): Οι παρενέργειες της εφαρμογής του παραλογισμού είναι ήδη ορατές. Με την ίδια συνδρομή ο πελάτης απολαμβάνει λιγότερες υπηρεσίες (δεν πιστεύω να φανταστήκατε ότι επειδή μειώθηκε το κόστος θα μειωθούν και οι τιμές!) και η δυσχέρεια ευρέσεως εργασίας μεταξύ των νέων πτυχιούχων γυμναστών αυξήθηκε. Τέλος, ακούστηκε ότι ορισμένα μεγάλα γυμναστήρια εξασφάλισαν εξαίρεση από την απαγόρευση και θα λειτουργούν συνεχώς, ως παρέχοντα και άλλες υπηρεσίες πλην γυμναστικής. Τελικά, το μέτρο μπορεί να γυρίσει μπούμερανκ σε αυτούς που θεώρησαν ότι θα "προστατευθούν" έναντι του ανταγωνισμού...

Υ.Γ.(2): Κάποιοι (προνομιούχοι) εξασφάλισαν κλειδιά και ανοίγουν μερικά γυμναστήρια και τις Κυριακές, δι' ολίγους και εκλεκτούς. Προπονούνται με κλειστά φώτα για να μην προκαλέσουν καταγγελίες! Η γυμναστική στην παρανομία...

Και αυτοί για τον λεβιέ

Ο...λεβιές απασχολεί και τους πρωταγωνιστές αυτού του διαφημιστικού clip της Mercedes.



"Levier" γαλλιστί, "lever" αγγλιστί, "μοχλός" ελληνιστί.
Αυτός κι αν είναι μοχλός. Μοχλεύει όλη την φύση και με χαρακτηριστική άνεση σύμπασα την ανθρωπότητα...

Σημ.: Για τυχόν σχόλια, στο προηγούμενο, ...θεματολογικά συγγενές, post.

Ο άτιμος ο λεβιές

Ατάκα Alonso εκστόμισε ο Lewis Hamilton μετά τον δραματικό τελευταίο αγώνα της Formula 1, όπου προβλήματα με το κιβώτιο ταχυτήτων της McLaren - Mercedes του στοίχισαν τον τίτλο.


Ο παρακάτω διάλογος είναι από τα pitstop:

Ham.: The bloody gearbox stuck repeatedly! Ιt made me loose time.

Engin.: Are you sure? I hardly believe that!

Ham.: Then C-for yourself!

Καημός

Οι δηλώσεις της Cécilia (για την χαρά που πήρε ο πρώην σύζυγός της Nicolas Sarkozy, με την εκλογή του στο ύπατο αξίωμα της Γαλλίας), βάζουν σε ζοφερές σκέψεις τον Ευάγγελο Βενιζέλο...

Η χιονάτη

Ακριβό μου διθέσιο, καλό μου αμάξι

που περνάς απ' τ' απαίσιο ξυστά

Κινητήρα και πλαίσιο στα 'χω πειράξει

για να τη βγεις πιο μπροστά

..............................

Μη με πας απ' το σπίτι

τ' ακούς, στο Θεό να με πας

Μυρωδιά καταλύτη

εσύ μοναχά μ' αγαπάς

..............................

Στο λευκό σου αερόσακο θα ξαγρυπνήσω

μ' αφημένο το πρόσωπο σκοπιά

Σ' ένα πάρκιγκ απρόσωπο θ' αποφασίσω

ποιόν εαυτό θα 'χω πια

Λίνα Νικολακοπούλου, από το "διθέσιο"

Το νέο Audi R8. Μια λευκή τίγρις δείχνει θυμωμένη τα δόντια της...
Ζητείται γητευτής για να τιθασεύσει την άγρια καλονή, έμπειρος, ριψοκίνδυνος και αποφασισμένος .

(κι αναρωτιόμουν, "θα το βγάλει σε λευκό, δε θα το βγάλει...")

Μια φανταστική αποκλειστικότητα

Οι ειδήσεις τρέχουν και δεν αντέχω τον πειρασμό να σας μεταφέρω αποκλειστικές πληροφορίες σχετικά με στιχομυθία μεταξύ του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια και του Γάλλου Προέδρου Nicolas Sarkozy.

«Η αμυντική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η ευρωπαϊκή Μεταρρυθμιστική Συνθήκη, το θέμα της ΠΓΔΜ, αλλά και η διεθνής πολιτική επικαιρότητα ήταν τα ζητήματα τα οποία συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια της συνάντηση του προέδρου της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί και του Προέδρου της Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια την Τετάρτη.»

Αυτά μας λέει η επίσημη ειδησεογραφία. Μακριά, όμως από τα φλας και τις κάμερες, τα πράγματα δεν έγιναν ακριβώς έτσι. Στις πολυτελείς κάμαρες του Μεγάρου των Ηλυσίων, το σύστημα παρακολούθησης και ασφαλείας κατέγραψε διάλογο που σας τον μεταφέρω μόλις απομαγνητοφωνημένο:

Sark.: - Καλημέρα κε Πρόεδρε, μεγάλη μου τιμή να σας υποδέχομαι εδώ σήμερα. Η οικογένεια καλά;

Παπ.: - Καλά, καλά, πολύ καλά. Εσείς έχετε κάτι σκοτούρες, απ’ ότι μαθαίνω...

Sark.: - (χαμηλώνοντας λίγο τον τόνο) Είναι δυστυχώς αλήθεια... Χωρίζουμε με την Cécilia... Τέλος πάντων. Θα το υποστώ και αυτό.

Παπ.: - Έχετε και συγκρούσεις με τα συνδικάτα. Και εμείς άλλωστε... Ο κόσμος ανησυχεί... Νομίζω πάντως ότι πρέπει να κάνουμε μία συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπης. Για το πού πάμε την ήπειρο, τι μορφή θέλουμε να δώσουμε στην αυριανή κοινωνία των πολιτών. Πώς θα ανοίξουμε την Ευρώπη, πώς θα την κάνουμε φιλόξενη για τρίτες χώρες που επιθυμούν την ευρωπαϊκή αγκαλιά. Ποιος θα είναι ο ρόλος της οικονομίας και ποιος της άμυνας. Με καταλαβαίνετε.

Sark.: - (παίρνοντας σοβαρό ύφος) Ακριβώς γι’ αυτό το τελευταίο θα ήθελα να σας ακούσω. Σκέφτεστε τελικά να συμπεριλάβετε τα Dassault Rafales στην αεράμυνά σας;

Παπ.: - (εμφανώς έκπληκτος) Μα..., ξέρετε αγαπητέ, εγώ δεν είμαι εξουσιοδοτημένος να μιλήσω γι’ αυτά....

Sark.: - (ακόμη πιο έκπληκτος) Πώς αυτό! Εγώ ζήτησα από την εδώ Ελληνική διπλωματική παρουσία να με φέρει σε επαφή με ομοιόβαθμό μου, επαρκώς εξουσιοδοτημένο.

Παπ.: - (αρχίζει να εκδηλώνει αμηχανία) Μμμμ, να σας πω... Στην Ελλάδα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι πρόεδρος, αναμφίβολα, αλλά το αξίωμα έχει σε εμάς, πώς να το πω... (διστάζει), διακοσμητικό χαρακτήρα...

Sark.: - (με ορθάνοιχτα τα μάτια) ...Διακοσμητικό;;;

Παπ.: - Ναι...δηλαδή πώς να το πω, κάτι σαν ύπατος κρατικός φιλόσοφος, υπεράνω όλων, που δεν εμπλέκεται σε θέματα που εγείρουν διαφωνίες, μόνον διαπιστώνει και περιγράφει με ωραία λόγια πράγματα πανκοίνως γνωστά και παραδεκτά. Κάτι σαν βασιλιάς σε βασιλευομένη δημοκρατία δηλαδή... (εμφανώς ανακουφισμένος) Είχατε παλιά βασιλείς και εσείς... (προσπάθεια να εκτονωθεί η συζήτηση)

Sark.: - (κοφτά) Ναι, είχαμε. Αλλά τους καρατομήσαμε, πάνε διακόσια χρόνια τώρα.

Παπ.: !!!!!............

Sark.: - Εν πάσει περιπτώσει, με ποιον μπορώ να μιλήσω στην Ελλάδα για τα Rafales; Με το Πρωθυπουργό; Με τον Υπουργό Εθνικής Αμύνης;

Παπ.: - (σοκαρισμένος ακόμη) Μμμμ, να σας πω... Με το Πρωθυπουργό ίσως. Αν και αυτός αρέσκεται επίσης σε συζητήσεις υψηλής πολιτικής, δεν του αρέσουν τα τετριμμένα θέματα. Και ο Υπουργός Εθνικής Αμύνης θα μπορούσε ίσως να μιλήσει μαζί σας. Αν και είναι απασχολημένος με το να νουθετήσει την Λαϊκή Δεξιά που ανθίσταται στην λήψη μέτρων.

Sark.: - (σε πλήρη σύγχυση) Λαϊκή Δεξιά; Τέλος πάντων... Νομίζω ότι πρέπει να έρθω εκεί, να δω τα πράγματα από κοντά. Κάτι μου διαφεύγει. Με προσκαλείτε, έτσι δεν είναι; Ή δεν είστε εξουσιοδοτημένος ούτε γι’ αυτό;

Παπ.: - Πώς, πώς, όσο γι’ αυτό... Παρ’ όλα αυτά, (διστάζει) δράττομαι της ευκαιρίας αγαπητέ για να σας μεταφέρω το ζωηρό ενδιαφέρον της χώρας μου για τα μεγάλα ευρωπαϊκά θέματα: Την απασχόληση, την οικονομία, την πολιτική προς τον Τρίτο Κόσμο, την κοινωνία του μέλλοντος. Η Ελλάδα επιζητά ενεργό ρόλο στην διαμόρφωση της πολιτικής του αύριο.

Sark.: - (Με γαλατική αβρότητα, ελαφρώς snob) Μα μην ανησυχείτε αγαπητέ, μην ανησυχείτε! Γι’ αυτά τα θέματα μιλώ συνεχώς με την Angela Merkel, και τον Gordon Brown. Μην ανησυχείτε, όλα είναι υπό έλεγχο (σηκώνεται από την πολυθρόνα, προτείνει το χέρι). Δεν είναι για σας αυτά! Η Ευρώπη σας χρειάζεται γι' άλλα. Πάντως ευχαριστούμε για το ενδιαφέρον σας.

Παπ.: - (σηκώνεται μουδιασμένος) Και εγώ ευχαριστώ κε Πρόεδρε. Στο επανιδείν.

Υ.Γ.: Όλα τα προηγούμενα γέννησε η καλπάζουσα φαντασία μου και ουδεμία διάθεση υποκρύπτουν να αμφισβητηθεί ο κεντρικός ρόλος της ισχυρής Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, κάτι για το οποίο δικαίως επαιρόμασθε τα τελευταία δέκα χρόνια.

Εξηγήσεις

Οφείλω εξηγήσεις για την φράση «Οι Αμερικανοί νίκησαν» ή τον χαρακτηρισμό της Αγγλικής ως «γλώσσας των νικητών» στο προηγούμενο post. Ασφαλώς και δεν αναφέρομαι σε κάποιο πόλεμο (ασχέτως αν κάποιες επιμέρους και δευτερεύουσας σημασίας μάχες αυτής της «σύρραξης» δίνονται σε πραγματικά πεδία μαχών με αληθινά όπλα).

Αναφέρομαι στην σύγκρουση πολιτισμών, αντιλήψεων, αλλά και επιμέρους προτάσεων ζωής. Νομίζω ότι στην πραγματικότητα, από τη στιγμή που ξεχωρίσαμε από τα (άλλα) ζώα εξελίσσουμε ως είδος μία αντίληψη σε διάφορες παραλλαγές: Αναγνώριση του αυτοδικαίου χαρακτήρα της νομής αγαθών από το κάθε άτομο του είδους μας, συνδυασμένο με μετριασμό της αγριότητας με την οποία το άτομο επιδιώκει την απόκτηση και νομή αυτών, δημιουργία δηλ. κανόνων και κωδίκων που διέπουν αυτή τη διεκδίκηση μεταξύ ατόμων του ανθρώπινου είδους, πρόβλεψη ασφαλιστικών δικλείδων και θέσπιση διαιτητικών οργάνων. Πρόκειται για εξέλιξη των βιολογικών ροπών για επικράτηση. Απλώς, η πάλη για την ατομική κατίσχυση «εξανθρωπίζεται», μετριάζεται και εν τέλει χρησιμοποιείται για το «κοινό καλό», που είναι βέβαια το με ατομικά κριτήρια καλό των κατά το δυνατόν περισσοτέρων μεμονωμένων μονάδων.

Μεγάλες αλλαγές και επαναστάσεις (πχ. γαλλική, των μπολσεβίκων) πήγασαν από την καταστολή, ακύρωση αυτού του αυτονόητου δικαιώματος του ατόμου για αυτοπραγμάτωση. Όλο εν τέλει το πολιτισμικό οικοδόμημα (και όχι μόνον το δυτικό, αφού η ατομοκεντρική θεώρηση πηγάζει από την βιολογία μας, την φυσική μας νομοτέλεια) βασίζεται σε παραλλαγές αυτής της βασικής συνταγής. Οι κοινωνίες, τα κράτη, οι οργανισμοί συγκροτούνται όχι ως κίνηση ατόμων προς υπέρβαση της ατομικής τους φύσης, αλλά ως προσπάθειες διασφαλίσεως αυτής και των επιμέρους πτυχών και συστατικών της. Αυτή η ατομοκεντρική χρησιμοθηρία διαχέεται παντού: από τους νόμους και τα συντάγματα μέχρι την συντροφικότητα και τον έρωτα. Ενσαρκώνεται, δε, και συνοψίζεται στην εναργέστερη ίσως μορφή της στο «ιερό απόφθεγμα», το θέσφατο του σύγχρονου δυτικού τρόπου του συνυπάρχειν: «Οι αξιώσεις σου σταματούν εκεί που αρχίζουν τα δικαιώματα του άλλου» ή σε όποια άλλη παραλλαγή αυτό εκφέρεται. Πρόκειται για μία «χωροταξική» αντίληψη του υπάρχειν εν κοινωνία, η πεμπτουσία της οποίας είναι αναμφισβήτητα η διαρκής αναζήτηση επιμέρους βελτιώσεων στους κανόνες που ορίζουν τα όρια των επιμέρους μονάδων, σε αυτό το ιδιότυπο «παγκόσμιο κτηματολόγιο ατομικοτήτων». Η «οικοπεδοποίηση» εδώ δεν αμφισβητείται, ρυθμίζεται εν τούτοις κατά το δυνατόν πληρέστερα ο τρόπος ύψωσης των φρακτών στα σύνορα μεταξύ γειτονικών «ιδιοκτησιών».

Η εγωκεντρική χρησιμοθηρία είναι πανταχού παρούσα, απαραίτητο στοιχείο όλων των πτυχών της ζωής. Ακόμη και προϊόντα τεχνολογίας τόσο δημοφιλή και κοινά όσο ο υπολογιστής (και τόσο σημαντικά εργαλεία επικοινωνίας, άρα φορείς προϋποθέσεων για υπέρβαση του εγώ) διαμορφώνονται καίρια για να συντηρούν διογκωμένο το εγώ του ιδιοκτήτη τους. Κοιτάζεις την οθόνη του και αυτή σου ξεδιπλώνει το ηλεκτρονικό εγώ σου, την καθησυχαστική πιστοποίηση ότι και στον αχανή, ασαφή κόσμο της ρέουσας πληροφορίας κατέχεις κάτι με εγωτική αποκλειστικότητα: Μy documents, my pictures, my photos, my retrieved files, my digital editions, my playlists, my music, my videos. My, my, my... Κατάλογος μακρύς από “my”, όσο μακρύς χρειαστεί για να ηρεμήσεις. Μην ανησυχείς, λοιπόν. Είσαι - και εδώ - κάτοχος και νομέας. Μπορείς να κοιμάσαι ήσυχος, ανακουφισμένος, οχυρωμένος.

Και ανώτερες ακόμη λειτουργίες του ανθρώπινου εγκεφάλου, ιδιότητες άγνωστες στα άλλα ζώα, όπως η απόλαυση της τέχνης, είναι σ’ αυτό το πολιτισμικό μοντέλο υπηρέτες της ικανοποίησης του ατόμου, της ατομικής ηδονοθηρίας. «Ακούω μουσική μόνος μου», «εγώ με το iPod μου», «τη βρίσκω» μακριά από ενοχλητικές παρουσίες, «φτιάχνομαι», «έρχομαι στα high μου».

Και εκεί όπου το μήνυμα πρέπει να είναι - περισσότερο από οπουδήποτε - σύντομο, εναργές και μετρήσιμα τελεσφόρο, εκεί που πρέπει να πείσει για άμεση και κατεπείγουσα ηδονοθηρία, στις διαφημίσεις, η λέξη με την ισχυρότερη ίσως πρωτογενή μαγγανεία, αυτή που κάνει να γυρίζουν κεφάλια και να προσανατολίζονται μονομιάς συνειδήσεις ως μυριάδες πυξίδες προς τον μαγνητικό βορρά, η πιο δημοφιλής ίσως και με την μεγαλύτερη αμεσότητα στην έκφραση επιθυμιών, είναι το «θέλω». «Θέλω» αυτό, «θέλω» το άλλο, «θέλω» εκείνο. Και όλα αυτά τα «θέλω τώρα», επιτακτικά, χωρίς καθυστέρηση, δίχως αναβολή. Οξύς ο πέλεκυς του κυνισμού και γραμμική η σχέση: “Spray more, get more”. More and more and more. Η προβληματική που τυχόν αναπτύσσεται είναι επιτρεπτό (ορθόδοξο) να αφορά μόνον την αποτελεσματικότερη μέθοδο ατομικής απόκτησης. Πώς θα τα δώσεις ει δυνατόν όλα, θα παλέψεις για την ατομική κατοχή και νομή, πώς θα αναλωθείς βουλιμικά σ' αυτό, χωρίς όμως και να περιθωριοποιήσεις, να εξοβελίσεις εκτός παιδιάς τους άλλους, γιατί πρέπει και αυτοί να κάνουν την δική τους ατομική προσπάθεια, (ως έχουν δικαίωμα). Τα υπόλοιπα είναι ανόητοι ρομαντισμοί. Οι επιτυχημένοι διαφημιστές δεν κάνουν ποτέ λάθος. Είπαμε, είναι στη φύση μας...

Αλλά και οι θρησκείες, σ’ αυτό το πολιτισμικό παράδειγμα, επιστρατεύονται για να υπηρετήσουν την ατομική χρησιμοθηρία, και μάλιστα στο πιο κρίσιμο για την αμφισβήτησή της σημείο, το θάνατο, την απειλή της αναπόδραστης κατάλυσης του εγώ. Του εγώ που σε διάφορες παραλλαγές και με διάφορες μάσκες βρίσκεται παντού, ακόμα και εκεί που κατ’ όνομα πατείται. Κάποιοι θα πουν: «Καλά όλα αυτά περί κανόνων και νόμων, και ωραία ρυθμισμένα και ορθολογικά, αλλά αφού υπάρχει θάνατος; Αν το εγώ καταλύεται κατά τον θάνατο, αν όλα τελειώνουν σε δύο μέτρα γης, μήπως πρέπει να γράψω στα παλιότερα των υποδημάτων μου τους κανόνες που συντηρούν την κατ’ επίφασιν κοινωνία σε στοιχειώδη συνοχή και να ριχτώ με τα μούτρα στις απολαύσεις, σαν λύκος στις ματωμένες σάρκες, παραμερίζοντας άλλους διεκδικητές; Έτσι κι αλλιώς, μετά το «εν τόπω χλοερώ», γαία πυρί μειχθήτω...»

Αυτό όμως θα καθιστούσε τις «κοινωνίες» ζούγκλες, θα οδηγούσε στην απώλεια οποιουδήποτε ελέγχου, στην εξαγρίωση, και θα απέβαινε τελικά και ατομικώς επιζήμιο, θα έβλαπτε τα περισσότερα άτομα αντί να τα ωφελήσει. Έρχεται λοιπόν η θρησκεία να σε καθησυχάσει και - προτείνοντάς σου επιτρεπτούς κώδικες συμπεριφοράς επενδεδυμένους με υπερκόσμιο κύρος - να σε φιλοδωρήσει με πόντους ατομικής αξιομισθίας, πόντους που θα εξαργυρώσεις στην Άλλη Ζωή, εκεί που (ασφαλώς, και βέβαια) θα παραταθεί εσσαεί, θα διαιωνισθεί η ατομική σου ύπαρξη. Όλα μπαίνουν λοιπόν σε τάξη και το άτομο μπορεί να συνεχίσει να ζει και να αγωνίζεται για ένα δικαιότερο «κοινωνικό» σύστημα, μια ορθολογικότερη κατανομή των ατομικών απολαύσεων, θωρακισμένο μέσα στις ατομικές του βεβαιότητες, ανίκητο. Η (αμαρτωλών) σωτηρία είναι βέβαιη αν τηρηθούν κάποιες αρχές. Και είναι, ασφαλώς, ατομική. Όπως όλα τα έχοντα αξία στον κόσμο αυτό...

Αυτή, κατά το μάλλον ή ήττον, η αντίληψη για το υπάρχειν εν κοινωνία, αντίληψη ατομοκεντρική, αναπαράγεται σε διάφορες παραλλαγές απ’ άκρου εις άκρον της Γης. Αυτό επιδιώκεται, εκεί όπου δεν έχει ακόμα στοιχειωδώς επιτευχθεί: «Nα έχουμε μια δικαιότερη κοινωνία ώστε το άτομο να μπορεί να... κτλ. κτλ.)». Αναζητήσεις μιας διαφορετικής κοινωνίας, από ανθρώπους που αισθάνθηκαν στενά τα όρια μιας τέτοιας πρότασης πολιτισμού, γρήγορα νοθεύτηκαν, συχνά εν τω γεννάσθαι. Κάθε προσπάθεια καταλύσεως των δεσμών της ατομικής αυτοεξορίας κατέληξε σε ταχύτατη (αν και πολλές φορές δυσδιάκριτη) αλλοίωση του χαρακτήρα της και απαξιώθηκε όταν είτε (1) χρειάστηκε να δικαιολογήσει την αξία της με όρους του ατομικώς χρήσιμου (πχ. θρησκεία: «βοήθα τον συνάνθρωπό σου για να πας στον παράδεισο») είτε (2) την κίνηση του προσώπου προς το έτερον από κίνηση ελευθερίας την αλλοτρίωσε σε κίνηση βίαιου πειθαναγκασμού, σε στανική πολτοποίηση σε μια απρόσωπη «μάζα», σε κατάλυση όχι της ατομικότητας αλλά της ετερότητας των προσώπων (πχ. κομμουνισμός).

Αυτό το κυρίαρχο, σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά, πρότυπο συστάσεως κοινωνικού κυττάρου το πήραν οι Αμερικανοί από τον Παλαιό Κόσμο, του βάλανε λίγη παραπάνω ελευθερία στις ατομικές επιλογές, δύο μεζούρες παραπάνω δόση κινήτρων ατομικής αποδοτικότητας και βγάλανε μια γενναία δόση κρατικού παρεμβατισμού. Και φτιάξαν αδιαμφισβήτητα την πιο επιτυχημένη συνταγή, το αποτελεσματικότερο και εσωτερικώς συνεπέστερο σύστημα, αυτό που παράγει περισσότερη τεχνολογική εξέλιξη και υλική ευμάρεια και εν τέλει υπόσχεται περισσότερη ηδονοθηρία από οπουδήποτε αλλού. Δεν σας το κρύβω: εκεί θα προτιμούσα να ζω και εγώ.

Δεν είμαι αντι-Αμερικανός, αντιθέτως. Αισθάνομαι ότι χρωστάω πολλά στους Αμερικανούς. Όπως επισημάνθηκε και από αναγνώστη, γράφουμε σε χώρο που μας παρέχεται (δωρεάν) από Αμερικανούς. Έχουμε internet χάρις στους Αμερικανούς, θα συμπλήρωνα εγώ, ενώ θα ήμουν τυφλός και αγνώμων αν δεν ανέφερα ότι στην επιστήμη μου η πιο συστηματική προσπάθεια συλλογής και ταξινόμησης της διεθνούς βιβλιογραφίας έχει γίνει από Κρατική Βιβλιοθήκη των ΗΠΑ και βρίσκεται (αφιλοκερδώς) στο διαδίκτυο. Είναι, δε, τόσο καθολική η αποδοχή της, ώστε να θεωρούνται σημεία αναφοράς για την επιστημονική αξιολόγηση διάφορες θεσπισμένες παράμετροι της παρουσίας του καθενός μας εκεί.

Τα πήγαν καλά λοιπόν οι Αμερικανοί, σε κάθε παράμετρο του λογιζόμενου ως σύγχρονου πολιτισμού. Θα αποικίσουν και πρώτοι από τους ανθρώπους το σύμπαν. Αν αυτό είναι το ζητούμενο, αν ο σύγχρονος δυτικός τρόπος ζωής ρυθμίζει απολύτως τα του βίου και απαντά οριστικά στις θεμελιώδεις αναζητήσεις της έλλογης ύπαρξης, αν σε τίποτε δεν μπορούμε (ή δεν βλέπουμε τον λόγο) να διαφοροποιηθούμε από αυτόν, αν ένας παράδεισος πραγμάτωσης, ολοκλήρωσης, μεταρσίωσης του ατόμου είναι ό,τι καλύτερο μπορούμε να ονειρευθούμε, ας τον αντιγράψουμε κατά γράμμα, και μαζί με αυτόν και την γλώσσα του: την γλώσσα των νικητών. Άλλωστε, όλα τα άλλα τα έχουμε ενσυνείδητα ή ασυνείδητα υιοθετήσει. Μολύνουμε ως Αμερικανοί (και χειρότερα ίσως), καταναλίσκουμε ως Αμερικανοί, σκεπτόμαστε, ερωτευόμαστε, προσευχόμαστε και ελπίζουμε ως Αμερικανοί. Τόσο που ο αντι-Αμερικανισμός μας να κρύβει ατέχνως γενναίες δόσεις συμπλέγματος κατωτερότητας.

Αν πάλι έχουμε την υποψία ότι η διαρκής βελτίωση ενός ατομοκεντρικού μοντέλου - χωρίς να θιγεί ο πυρήνας του - δεν είναι υποχρεωτικός μονόδρομος, δεν δίνει επαρκή απάντηση σε όλα, ας απορροφήσουμε κριτικά, δημιουργικά, όσα στοιχεία του δυτικού τρόπου ζωής (που έτσι κι αλλιώς εμπεριέχει θεμελιώδεις παραμέτρους εκπολιτισμού του ανθρώπινου θηρίου) κρίνουμε σκόπιμο. Και ας αναζητήσουμε και σε άλλους πολιτισμούς και άλλες εκφορές λόγου αλλά και σε καινό λόγο, σε διαφορετικές εμπειρίες του υπάρχειν και κοινωνείν, το γνήσια νεωτερικό. Αυτό που καλύτερα θα μπορούσε να ικανοποιήσει τις αναζητήσεις όσων αρνούνται πεισματικά να ευθυγραμμισθούν με τις υπαγορεύσεις της ζωώδους άλογης φυσικής νομοτέλειας, έστω και στην πιο εκλεπτυσμένη της μορφή. Ας ψάξουμε, ψηλαφώντας στο σκοτάδι, μακριά από έτοιμες λύσεις και αναμηρυκασμένες τροφές. Ας γράψουμε και δύο αράδες διαφορετικές, δικές μας, σε μια λευκή σελίδα. Και αν ό,τι βγει είναι μια αγωνιώδης κραυγή επιθυμίας λύτρωσης από τις χρυσές αλυσίδες του εαυτού μας, δεν πειράζει αν είναι άτεχνη, παράφωνη, κακόηχη. Αρκεί να μην αποδειχθεί - για πολλοστή φορά - ότι είναι ο ατομισμός μας και πάλι που ουρλιάζει, μεταμφιεσμένος επιδέξια.

Υ.Γ.(1): Όσοι είχαν το κουράγιο να διατρέξουν τις γραμμές αυτές μέχρι τέλους, ας με συγχωρήσουν αν τους απογοήτευσα. Δεν έχω υπόβαθρο φιλοσοφίας ούτε κοινωνιολογίας και ίσως για τον έχοντα την εμπειρία των επιστημών αυτών τα προηγούμενα να φαίνονται αφόρητες κοινοτοπίες ή ερασιτεχνικές ακροβασίες. Ούτε διακρίθηκα για την οικονομία του λόγου. Αλλά δεν μπορούσα να γράψω λιγότερα!

Υ.Γ.(2): Οι πίνακες είναι της Kristin Gustavson.

Υ.Γ.(3): Το προηγούμενο post είναι ανοικτό για τυχόν σχόλια που αφορούν και το τρέχον.